page0320

PLATON.

główną treść przyszłego systemu, tyle czasu marnuje na przytaczanie trzech mów, na krytykę tychże i na omawianie warunków niezbędnych do retoryki ¹). Hermann zbywa kwestyę nic nie znaczącym ogólnikiem, że w obu częściach ta sama dążność do prawdy, strzegąca ludzkie czynności od samowmli i płaskości i t. d. ²) Bonitz nareszcie myśl istotna Fedrosa znajduje w retoryce, która może za pomocą filozofii podnieść się do sztuki wyższej, gdy filozofia bez niej zachowuje całą wartość sw*ą bezwzględną. Retoryka polegająca na filozofii, może przekonywać w sposób prawdopodobny, ale filozofia sama tylko naucza prawdy przez wspólne badanie naukowe, i w tern jej wyższość i zacność ³). Resztę tłumaczeń pomijam, bo stosunek obu części, potem, co się rzekło wyżej, nie potrzebuje dalszych objaśnień ⁴).

Rzeczywiście nie chodziło Platonowi o nakreślenie nowego systemu, jak zdaje się Schleiermacherowi, póki żył jego mistrz sędziwy, którego metoda zdziałała tyle przeobrażeń w duszach młodzieńczych. Że jemu nowych pragnął przysporzyć adeptów, zw łaszcza po ustaleniu się stosunków ateńskich w r. 402, było rzeczą naturalną*, że myślał, robiąc tę propagandę szlachetną, przedewszyst-kiem o bliższych znajomych, wynikało z przyjętego przez wszystkich podówczas filozofów zwyczaju, szerzenia nauk swoich tylko w kółku poufałych uczniów. A że znajomi których chciał pozyskać_i byli od dosyć dawna zwolennikami wielkiej filozofów' rywalki, owej retoryki sofistycznej, której każdy młody człowiek, normalnie wy. kształcony, składał w Atenach choć przez parę lat daninę, a czasem nawet hołdy do śmierci, musiał Platon rozprawić się z nią gruntownie, jeżeli chciał nawrócić stanowczo tych, którzy byli już zasmakowali w jej słodyczach ⁵). Zapewne wystarczała na to druga część dialogu, zajmująca się wymową i literaturą; ona niewątpliwie na Fedrosie, Izokratesie 1 podobnych im naturach zrobiła w rażenie wielkie. Potrzeba jednak było czegoś więcej. Krytyka wywuaca, ale

b Platons Werke I. I. p. 46 sq. (3e w;d ). ^ł) Oisch. und Syst. der pluton. Philo. p. 115. ^s) Platon. Studien p. 286 sq. (3e wyd,).

⁴) Zob. kilka innych zdań, zestawionych w irtykule S e 1 i g e r’a p. 226 sq. i kilka o nich dobrych uwag krytycznych u Horu a Platonstudien p. 231,

⁶) Zob. str. 270 — 271.

http://rcin.org.pl