page0326

318

Rossyja

howskiej, Półtawskiej, Charkowskiej i Saratowskiej, gdzie zbiór tytoniu dochodzi rocznie do milijona przeszło pudów; takaż ilość otrzymuje się w innych gubernijach tejże strefy. Z roślin farbierskich, marzanna, szafran i indy-go w kraju Zakaukazkim; nadto, jako przedmioty handlu, uprawiają się: gorczyca w gubernii Saratowskiej; chmiel, anyż, kmin, mak, słonecznik i niektóre rośliny lekarskie, głównie w Rossy i południowej. Ogrodnictwo owocowe, jako przemysł, istnieje w pobliżu niektórych miast Rossyi środkowej i szcze-¹ gólniej na południe od 50° szerokości północnej. Na południowym brzegu Krymu i gubernij Zakaukazkich rosną brzoskwinie, morele, granaty, pomarańcze, cytryny, daktyle, migdały i inne owoce południowe. Prócz tego ogrody owocowe w kwitnącym stanie, znajdują się w Bessarabii, w gubernii Podolskiej, Kijowskiej, Półtawskiej, Symbirskiej, Saratowskiej i Astrachańskiej. Winnice sięgają 49° szer. północn.; lecz wino produkuje się tylkc w Bessarabii, w gubernii Tauryckiej, w Ziemi wojska Dońskiego, w gubernii Stawro-polskiej i w kraju Zakarkazkim. Wina otrzymuje się rocznie około 16 milijonów wiader (z których połowa przypada na kraj Zakaukazki). Uprawa łąk mało rozwinięta w Rossyi; zastępuje się ona przez pastwiska i łąki natursflne, z których najlepsze te, które na wiosnę woda zalewa; w gubernijach stepowych i w Syberyi zachodniej pastwiska są bardzo obszerne. Lasy w Rossyi europejskiej zajmują około 180 milijoriów dziesięcin; lasy Syberyi są daleko obszerniejsze; Kaukazki kraj podobnież w lasy obfituje. Lasy rządowe zajmują około 11 li milijonów dziesięcin; za granicę wyw^rożą drzewa rocznie za 5 milijonów ^sr, Gospodarstwo leśne zaprowadzone w gubernijach Ostzejskich, w Polsce i w górniczych okręgach Uralskich. W ogóle płody królestw^ra roślinnego na całej przestrzeni cesarstwa, przynoszą rocznie dochodu około 1,700 milijonów rsr. W północnej Rossyi przeważa jodła i sosna; bliżej do pasma Uralskiego zmięszane są z modrzewiem i cedrem, zaś ku morzu Bałtyckiemu z brzozą, osiką i olszą; w pasie środkowym częściej trafia się dąb, klon, jesion i lipa. Największe lasy dębowe znajdują się w gubernii Kazańskiej, tudzież w Kur-landyi; lipowe zaś w gubernii Kostromskiej, Wiatskiej, Permskiej i w gubernijach litewskich. Lasy w kraju Kaukazkim obfitują w dębowe, bukowe i inne twarde drzewa, do robót stolarskich przydatne. Hodowanie bydła. Rasy: ukraińska, czerkaska i stepowa hodują się w pasie czarnoziemnym i stepowym; w Rossyi środkowej bydło drobne i w małej ilości (najlepsze łiwońskie i litewskie); w Rossyi północnej bydła daleko mniej, lecz tu słynie mleczna rassa chołmogórska, od której pochodzą Mezeńska, Kargopolska i Wiatska. Liczba bydła rogatego w calem cesarstwie, wynosi około 30 milijonów sztuk. Konie. Stadniny (rządowe i prywatne) w pasie czarnoziemnym w gubernii Półtawskiej, Kurskiej, Charkowskiej, Woroneżskiej (cesarskie stadniny Chrenowska i An-neńska), Tambowskiej i Saratowskiej; tabuny koni w pasie stepowym (głownie kozaesie, kałmuekie i kirgizkie). W północnym i środkowym pasie, do gospodarstwa wiejskiego używa się drobna rassa koni, przez włościan hodowana (do najlepszych tu należą konie lifiandzkie, fińskie, mczeńskie, wiatskie, obwińskie i kazańskie). W Zakaukazkim kraju najlepsza rassa karabachska; w Syberyi, rossyjska, jakutska i buryjatska. Liczba koni w Rossyi wynosi około 18 milijonów sztuk. Owce. Cienko-wełniaste owce (merynosy) w kraju Noworossyjskim, w guber. czainoziemnych, w Polsce i w guber. Ostzejskich. Z pospolitych gatunków (w całej Rossyi środkowej i południowej, tudzież w Syberyi) na wzmiankę zasługują owce romanowskie (w gubernii Jarosławskiej) i stepowe; z tych ostatnich najlepsze cagajskie, wołoskie, czun-