page0356

352

żenie osi pierwotnej rozstrzyga o tern, czy z danej połówki jaja wykształcą się w dalszych stadyach narządy czucia (ani-malne), czy też wegetatywne.

Nie długo atoli potem Wilh. Roux i O. Hertwig doświadczalnie wykazali, że Piliiger się mylił, bo przekonali się oni, iż owa zależność rozwoju jaja rzekomo od kierunku siły ciężkości pochodzi jedynie od niejednakowego ciężaru gatunkowego obydwóch połówek jaja. W tym celu W. Roux nadawał rozwijającym się jajom położenia najdowolniejsze a przeciwne kierunkowi siły ciężkości, gdyż je zmuszał do wirowania w płaszczyźnie poziomej; mimo to jaja rozwijały się normalnie w czasie normalnym. Później Kathariner^x) zastąpił siłę odśrodkową prądem wody, który wprawiał żabie jaja zapłodnione w ruch obrotowy; znów się okazało, że jaja i tym razem rozwinęły się prawidłowo, lecz w czasie nieco dłuższym. Wobec takich wyników nie da się już utrzymać zdanie Pflugera, że zarodek pozostaje do przyszłego osobnika w takim samym stosunku, jak grudka śniegu do lawiny, i że jedynie tożsamość warunków zewnętrznych sprawia, iż z takich samych zarodków zawsze tylko ściśle oznaczone osobniki się wykształcają. Jasną bowiem jest rzeczą, że w samem jaju musi istnieć plan jego rozwmju dalszego w osobnik gatunkowo wykończony.

Pozostawało jeszcze oznaczyć dokładniej, w jakim stopniu warunki zewnętrzne mogą wpływać modyfikująco na rozwój zarodka. Z doświadczeń Rouxa, Pflugera, O. Hertwiga, Driescha. okazało się, że jaja jeżowców i żab, poddane ciśnieniu, przybierały kształt tarczy przy brózdkowaniu zamiast kształtu owalnego, poczem, jeżeli ucisk nie ustawał, następował rozwój całkiem nienormalny, a w końcu rozkład substancyi uciskanej. Jeżeli natomiast ucisk nie trwał zbyt dłutro, zarodki powracały do kształtu owalnego i wykształcały się w kierunku prawidłowym. Tak samo doświadczenia Jakóba Loeba z Kalifornii²),

^J) Kathariner: Schwerkraft oder Selbstdifferenzierung — w Archiv ftir Entwicklungsmechanik 1904. Bd. XVIII. Heft 3, str. 404—414.

²) J. Loeb: On the naturę of the process of fertilization and the ar-tificial production of normal Iarvae (Plutei) from the unfertilized eggs of the sea-urchin. Americ. Journ. of phys. vol. III, 1899; On a method by which the eggs of a sea-urchin can be fertilized with the sperm of a star-fish. Univers. of Calif. Public. Phys. vol. I, 1903 itd.

http://rcin.org.pl