page0361

Sędowicki powiat — Sędziwój    353

cynów fundacyi Michała Potockiego, wojewody wołyńskiego, gdzie tez po śmierci pogrzebiony został; zmarł w Mołodatyczach roku 1749.

Sędziwój (Czechel), sławny w XV wieku teolog i mówca, szlachcic herbu Korab, zwany także Sądek, Sandek, Sandalius, nauki kończył w akademii paryzkiej i tamże stopień magistra teologii otrzymawszy, był długi czas professorem akademii krakowskiej. Mianowany kanonikiem katedralnym gnieźnieńskim bronił gorliwie praw kapituły do obierania sobie biskupa, które Kazimierz Jagiellończyk znieść w Polsce usiłował. Napróżno mu także król biskupstwo „wileńskie ofiarował, co atoli nie przeszkadzało iż Kazimierz, ceniąc wysokie jego zdolności i naukę, używał często do spraw krajowych wysyłając w poselstwie po kilkakroć do Krzyżaków. Za jegoto przyczynieniem się zawarty został pokój w r. 1466 z mistrzem krzyżackim Ludwikiem Erlichhau-sen, a królem Kazimierzem. Należał on do tych żarliwych miłośników prawdy, którzy swą radą i wymową najwięcej na stan społeczny wpływali. Długosz, spółczesny i przyjaciel Sędziwoja, pod rokiem 1454 opisując przegraną nieszczęśliwie bitwę pod Chojnicami wystawia go, jak drugiego Daniela zachodzącego drogę pod Brześciem królowi. Wziąwszy (mówi) na siebie włosien-nicę szedł boso z Krakowa do Brześcia, dokąd się był król z wojskiem cofnął, a stanąwszy w obozie żarliwe i stosowne do okoliczności powiedział kazanie przypisując klęskę doznaną karze Bozkiej, za występki i różne nadużycia rycerstwa. Poczem w osobnej z królem rozmowie dał mu religijne przestrogi. (Długosii, Lib. XII). W r. 1469 złożywszy swoje godności wstąpił do zakonu kanoników' regularnych ś. Augustyna i został przełożonym ich klasztoru w^r Kłodawie, gdzie przy końcu XV stulecia życie zakończył. Będąc professorem w Krakowie pisał: Kommentarz na księgi etyki Arystotelesa, który się niegdyś w biblijotece akademickiej znajdował. Zostały ponim dwa listy do Długosza dotąd nie wydane, jeden de tuenda Conciliorum auctoritąte suprema, pisany z Bazylei, r. 1434; drugi de Episcoporum electione capitulari susti-nenda, z roku i474, pisany z Kłodawy. W obu wiele ciekawych do historyi Kościoła znajduje się szczegółów. Trzeci list jego do Długosza znajduje się wydany przy Długosza Vita B. Sfanislai, r. 1511, z którego pokazuje się, iż Sędziwój powziął od młodości przyjaźń z Długoszem i tę pięćdziesiąt lat stale zachowywał. Cawarly⁴ list jego do magistra Mikołaja z Kozłowa kan. krak. jest w biblijotece akad. krak. Piąty list jego z r. 1469 do Jana Lutek biskupa krakowskiego de imagine B. Mariae Virginm, tamże. Zbiór ważnych listów jego do Długosza własnoręcznych w Kłodawie roku 1472 zrobiony, znajdował się w biblijotece Załuskich pod tytułem Fr. Sandec&i Prepositi Monasterii canomcorum regularinm in Clodara ad Venerabilem patrem et domi-num Joannem IJlugossum Gnesnen. et cracomens canonicnm, Epistole, rękopism papierowy. Dzieła jego teologiczne objaśniał jezuita Jan Wilal-pandus.    F. M. &

Sędziwój (Michał), po łacinie pisał się Sendigomus, głośny w swoim czasie alchemik. Urodził się w r. 1566 we wsi Sądecz pod Krakowem, z ojca bogatego szlachcica Jakóba Sędzimira i matki żydówki. Nauki pobierał najprzód u Jezuitów w Warszawie, a następnie w akademii krakowskiej. Otrzymawszy po śmierci ojca znaczny majątek, żył dwornie po pańsku, a w r. 1601 udał się w podróż po Europie, gdzie nabył upodobania w nauce alchemii i chemii. W Niemczech przebywając na różnych dworach książąt, zyskał sobie szczególne łaski i przyjaźń u Chrystyjaua II, elektora saskiego. Tam w r. 1603 zabrał bliską znajomość ze sławnym alchemikiem Setonem (ob.), znanym

ENCYKLOPEDYJA TO VI XXIII.    O o