page0374

370

wymoczki i wszelkie kryptogamy miały się pojawiać przy gniciu substancyi organicznych pomimo sterylizacyi powietrza, najdokładniej przeprowadzonej. Rozpoczął się wówczas spór, trwający lat kilka, a w którym przeciwko Pouchetowi i Bastianowi¹} stanął szereg badaczów najwybitniejszych, jak Milne-Edwards, Payen, Quatrefages, Claude Bernard, Lacaze-Duthiers, Van Be-neden, Jobard, Gauthier de Claubry, Gavarret, Broca, Penne-tiey i Pasteure, którego doświadczenia, wykonane ze ścisłością, przedtem nieznaną, przechyliły definitywnie cały spór przeciwko teoryi samorodztwa.

Wszelako samorodztwo nie jest problemem tylko czysto przyrodniczym, ale łączą się z nim konsekwencye filozoficzne, jasno wypowiedziane przez Yirchowa r. 1877 na zjeździe przyrodników w Monachium: »Nie znamy wprawdzie, powiedział on, ani jednego faktu pozytywnego, dowodzącego, iź generatio aequivoca kiedykolwiek się odbyła, lub jakoby samorodztwo dokonało się w ten sposób, że masy nieorganiczne zawiązały się naprzód jako masy w towarzystwo: Węgiel i Spółka. Mimo to wyznaję, źe chcąc sobie wyobrazić, w jaki sposób pierwsza istota żywa mogła była powstać sama przez się, nie pozostaje nic innego, tylko powrót do samorodztwa. To rzecz jasna. Jeżeli nie chcę przyjąć teoryi stworzenia, jeżeli nie chcę wierzyć,, że istnieje pewien Stwórca... jeżeli chcę sobie zrobić wiersz na swoją nutę, to muszę go zrobić w sensie generationis ae-quivocae. Tertium non datur. Nie pozostaje nic innego w tym razie, gdy sobie ktoś powie: nie przyjmuję aktu stwórczego, ale mimo to chcę mieć jakieś wyjaśnienie. Jeżeli to jest pierwsza teza, wówczas muszę się posunąć do drugiej: a więc przyjmuję generationem aequivocam. Faktycznego jednak dowodu dla niej nie posiadamy « *). Inny motyw uznania samorodztwa za konieczne podaje prof. Nusbaum. »Czy odwieczny problemat samorodztwa został jednak ostatecznie rozwiązany?... By-sśe sur de nouvelles experiences. Paris 1859; Compt. Rend., t. 47, str. 979 (1858).

‘) Mr. Charlton Bastian: Beginnings of life. London 1872; Evolu-tion and the origin of life. London 1873; Monthly microscop. Journ. vol. XIII, str. 65-129.

*) Virchow: Die Freiheit der Wissenschaft im modernen Staate. Yortrag. Munchen 1877.

http://rcin.org.pl