page0403

395

Rozrażewscy

i obyczajami Piusnvi V zalecił, iż ten probostwem wrocławskim go obdarzył i lubo jeszcze młodego, posłem swoim do Francyi uczynił, gdzie różę i miecz święcony lc.ólowi Henrykowi od papieża oddawał. Prymas Karnkow^rski, dla biegłości jego w francuzkim języku, wezw^rał go do Polski na przyjęcie Henryka kiulem obranego, którego prowadził aż do Krakowa i witał mową wyborną. Używał go też Karnkowski do wszelkich spraw, jakie mu wypadało z królem odbywać. Gdy zaś i Krzysztof przybył, obadwaj Rozrażewscy. całego licznego, na uroczysty koronacyi obrządek zjazdu, oczy na siebie obrócili. Przez nich się do króla udawano, jako i od nich otrzymywano odpowiedzie. Wtedy, lubo go król chciał uczynić podkanclerzym koronnym, sam chętnie ustąpił tej godności innemu, a przestał na sekretaryi koronnej z probostwem płockiem. Za oddaleniem sic Henryka, został do niego od stanów do Francyi wyprawionym i nawzajem w równej ufności był przez niego do nich użytym. Jak biegłość w francuzkim jeżyku wielkie mu u Henryka Walezego zjednała względy, tak u Stefana Batorego czysta i piękna łacina. Przeznaczył mu król ten poselstwo ważne do Niemiec i z tej przyczyny wyniósł go w r. 1581 na dostojność biskupa kujawskiego. Mowa miana przezeń do stanów rzeszy i cesarza, wsławiła jego roztropność i wymowę. Za powrotem poświęcił się Rozrażewski obowiązkom pasterskiego urzędu, wiele zdrożnych zwyczajówr w sw^rej dyje-cezyi wykorzenił i karniejszy zaprowadził porządek, otoczywszy się tym celem zdolnymi pomocnikami. W sporach i zatargach z różnowiercami, obrał drogę roztropnej łagodności, którą snadniej trafiał do celu. Pourządzał zakony, prze-brakował po parafijach plebanów', nadewszystko starał sie o dobrych kaznodziei, którzyby lud czystą nauką i przykładnem życiem budowali. Sam objeżdżając dyjecezyją, garnął do siebie wieśniaków, a zwłaszcza dzieci i młódź niedorosłą i naukę chrześcijańską im opowiadał. Pasterstwo jego stanowi niemal epokę w dziejach polskiego Kościoła, wpłynęło bowiem wiele na polepszenie obyczajów, gdy wzór ten inni naśladowali biskupi. Umysł szlachetny i w przedsięwzięciach niezłomny, którym nad Zamojskiego nawet górow^ral. Cnoty obywatelskie, pobożność i świętobliwość jednały mu cześć powszechną w narodzie. Nie mało tym przymiotom dodawała uroku wymowa, którą się przed innymi odznaczał. Ona pomocą mu była w rozlicznych sprawach i poselstwach, chwalona z wzniosłych myśli i okrasy stylu. Nie spuszczał ze względu wychowania w dobrych obyczajach krajowej młodzieży, zdatniejszych posyłał swoim kosztem na nauki do Wiednia, to do Rzymu, na wielu prócz tego po różnych kol-legijach jezuickich łożył. W r. 1600 wybrawszy się na jubileusz do Rzymu, umarł tamże tegoż roku. Zostawił wiele pamiątek swej pobożności przez wystawienie kościołów w rozmaitych miejscach, oraz przez dobroczynne zapisy. Z sekretarstwa jego zostało się wiele ważnych pism w publicznych materyjach. W poselstwach sprawowanych spisywał o owych krajach i dworach pamiętniki tak szacowane od Zamojskiego, że je sobie u jego krewnych wypraszał. Na biskupstwie wiele tomów ułożył z materyi do praw porządku dyjecezyi służących. Wypracował i rozmaite duchowne traktaty, jak 0 sprawowaniu biskupiego urzędu, chwalony od Janockiego, co się w biblijotece Załuskich znajdował. Zbiór mów jego senatorskich posiadało kollegijum jezuickie gdańskie. Drugi zbiór listów znajduje się w biblijotece Ossolińskich we Lwowie, składa się ledwo nie z 200 arkuszy. Styl tych listów jest poważny', zwięzły, w czystej łacinie, nie zawiera zaś w sobie nic z pism urzędowych. Z drukyi wyszły tylko ustawy synodu dyjecezyjalnego, przez niego odprawionego, pod tytułem: Synodus Dioecesami Vladislaviemis celebrata anno 1386 mense Septembris