page0437

429

Siennica — Siennik

Siennica, miasteczko prywatne w gubernii Warszawskiej, w powieeie Stanisławowskim, nad rzeką Sieniczką, od staeyi poeztowej Mińsk mil l"/₇ odległe. Gniazdo starożytnej rodziny mazowieckiej Sienickich, herbu Krzywda. Pierwotnie była wsią tegoż ^nazwiska, którą Anna księżna mazowiecka, wynagradzając służby Stanisława Sienick.ego, łożniczego przy jej braciach Stanisława i Janusza, przywilejem 1526 roku, pozwoliła na gruntach jego dziedzicznych tejże wsi, nowe zupełnie założyć miasto mające się zwać Janowo. Obdarzyła takowe prawem ehełmińskiem, ustanowiła w^r niern targi i jarmarki i rozmaite nadała swobody, które król Zygmunt I potwierdził przywilejem 1527. Zwyczaj atoli ludu zachował pierwotną nazwę wsi, nadane zaś nowe Janowa na pargamime tylko pozostało, Siennica przeszła następnie w posiadanie znakomitej i możnej rodziny Rudzieńskich, teraz zaś jest własnością Bogusławskiego Józefa. Kościół parafijalny tutejszy drewniany założyli Sie-niccy, w r. 1528 pod tytułem świętego Jana Chrzciciela, a ówczesny biskup poznański Jan Łatalski nadał mu erekeyją. Przy nim za wizyty Goślickiego w r. 1603 odbytej, była kaplica Siennickich z grobami tej rodziny i szkoła pa-ratijalna w dobrym stanie. Drugi istniejący tutejszy kościół murowany po-re-formacki, wystawił Kazimierz Rudzieński wojewoda mazowiecki w roku 1750, a zajmowali go ci zakonnicy do roku 1864. Spoczywa w nim wyżej wspomniany wojewoda, zmarły 1759 i syn jego Michał także wojewoda mazowiecki, który dokończywszy fundacyi zmarł 1764 roku i obok ojca i matki w grobach tego kościoła złożony został. Siennica liczy teraz ogólnej ludności 501 głów, ma domów 40; magistrat i 6 jarmarków do roku.    F. M. S.

Siennik (Marcin), sławny lekarz i botanik za panowania Zygmunta Augusta, pisał się inaczej po niemiecku Heuwrecher, ze szczegółów życia nieznany. Przerobił on kilka książek polskich lekarskich dawniej drukowanych, tłomaczył zaś inne. Do rzadkości biblijograficznych należą one teraz wszystkie. Z tych mianowicie znane jego wydanie Zielnika Spiczyńskiego, którego Siennik dodatkami swemi pomnożył, pod tytułem: Herbarz, to jest ziół tutecz-nych, postronnych i zamorskich opisanie co za moc mają, a jak ich używać tak ku przestrzeganiu zdrowia ludzkiego jako ku uzdrowieniu rozmaitych chorób i t. d._y (Kraków, 1568, in folio). Dieło to powstało z podobnych czeskich, drukował je już Falimierz, powtórzył Spiezyński, a za nim przedrukował Siennik. Ostatni dodał tu do Zielnika Spiczyńskiego, przedniejsze wyrazy w językach polskim i niemieckim; użył dzieł Małista, Fuchsa, Hieronima Trage i Konrada Gesnera. Prócz całej medycyny, chirurgii i farmacyi zamieścił sekreta domowe dla gospodyń, opis doświadczonych lekarstw przez panie polskie wynalezionych i szczęśliwie używanych, naukę o puszczaniu krwi przez mistrza Jędrzeja z Kobylina podaną roku 1542, tudzież nowe tłomaczenie Pede-montana, nakoniec opis miesięcy z rycinami użytemi z dzieła Krescencyjusza.

0    tym Zielniku rozpisują się obszernie Lelewel (Księgi bibl., tom I, str. 175)

1    A. Waga, (Bibl. warsz. 1841 tom I, str. 158). Podobnem przerobieniem jest inne dzieło Siennika wydane pod tytułem: Nauka rządzenia ciał człowieczych, (tamże, 1564, w 4-ee); przyczem włączona Nauka lekarsko-hońskich przytaczana przez niektórych biblijografów^r, jako osobne dzieło, co jest tylko w odmniennym toku powtórzeniem książki drukowanej w Krakowie 1563 roku. (Maciejowski Pism. tom III str. 394 w dodatkach). Siennik tłomaczył nadto z niemieckiego: Sposób a porządek słusznego modlenia według nauki starych nauczycielów świętych, (Kraków, 1566, w 8-ee), z łacińskiego zaś