33
po doświadczeniach Pasteura samorodztwo, które było artykułem wiary dla materyalistów i transformistów, stało się mrzonką; wynikiem tych badań było potwierdzenie zasady: Omne vivum ex ovo — albo raczej ściślej mówiąc: Omne vivum ex vivo. Tylko życie, czyli żywe istoty zdolne są rodzić nowe życie, a niemasz ewolucyi z martwej natury, choćby najbardziej organicznej, wprost do nowego życia. Tak więc powstaje ono wyłącznie i jedynie z gotowych już, zdolnych do życia zarodków, czyli owoców poprzedniego życia.
Kiedy mimo to głośny profesor jenejski, Hackel powstanie życia śmiał przypisywać jakimś szczególnym własnościom węgla, które miały dać początek jego monerom, wyśmiał go Virchow w odprawie danej mu na zgromadzeniu przyrodników niemieckich w roku 1877 ‘) w Monachium. „Łatwo powiedzieć — słowa Yirchowa — komórka złożona jest z cząsteczek, które się zowią plastydule; plastydule są utworzone z węgla, wodoru, tlenu i azotu i są ożywione jakąś duszą, ta dusza zaś jest wynikiem albo zbiorem sił, jakie posiadają atomy chemiczne. To być może, nic o tern dokładnie nie mógłbym powiedzieć. Jednakże to winienem zaznaczyć: Zanim nie będą określone i oznaczone własności węgla, wodoru, tlenu i azotu tak, iż pojąć będzie można, że z nich powstać może dusza, sądzę, że nie mamy prawa wprowadzania do nauki i wykładu duszy plastyduli, i nie możemy żądać, aby nasza hypo-teza przyjętą została przez jakiegobądź wykształconego człowieka , któryby z tego wnioskował o powstaniu świata 2).
*) „Przegląd Powszechny" r. 1885, str. 236. a) Hackel dla wytłómaczenia swych moner sięgnął aż do chwili, kiedy ziemia się jeszcze okrywała wodami. Istniały wówczas, według niego, jestestwa nieorganiczne w trzech swych stanach: stałym, ciekłym i lotnym, stan czwarty, skrzepło-ciepły, charakteryzujący jestestwa organiczne, jeszeze nie miał swych przedstawicieli. Otóż węgiel był głównym czynnikiem życia — a jego połączenia z tlenem, wodorem i azotem z dodatkiem siarki i losforu, stały się głównym pośrednikiem objawów życiowych.
NIEŚMIERTEIN0Ś6 DUSZY.
3