page0621

613

Słoneczny nkład — Słonim

otoczone jest pewną liczbą planet i ich towarzyszy, że tem samem, ile jest gwiazd stałych tyle tez układów słonecznych znajdować się musi. W ściślej-szem znaczeniu pod wyrazami słoneczny układ, rozumiemy nasze słońce wraz z planetami, ich towarzyszami i kometami. Liczba znanych komet jest bardzo wielka i coraz się powiększa. Planet (ob.) także jast wiele i coraz nowe astronomowie dopatrują. Wszystkie planety opisują drogi około słońca po elipsach, w których jednem wspólnem ognisku znajduje się słońce i przyciąganiem na nie wywieranem utrzymuje je w biegu. Towarzysze uczęstnicząc w biegu planet około słońca, odbywają drogi po elipsach około pianety do której należą, i która zajmuje miejsce w ognisku wspólnem tych elips. W rozkładzie planet w przestrzeni dostrzegamy zadziwiającą prawidłowość. Już w wieku zeszłym dostrzeżono, że odległości znanych podtenczas planet podlegają prawu następującego szeregu liczb, podanego przez Bode’go, a odkrytego zdaje się przez Titius a: 4, 4+3, 4-J-8.3, 4+4.3; 4 + 16.3, 4+38.3, 4+64.3, którego wyrazy są proporcyjonalne odległościom planet od słońca. Ponieważ w tym szeregu, którego sposób tworzenia jest widoczny, braknie wyrazu 4+8.3 pomiędzy wyrazami 4+4.3 i4+16.3 zawartego, przeto przypuszczano, że pomiędzy Marsem i Jowiszem, planetami odpowiedniemi tym wyrazom, braknie planety pośredniej; przypuszczenie to w początku teraźniejszego wieku sprawdziło się przez odkrycie czterech planet drobnych: Westy, Junony, Cerery i Pallady, których odległości od słońca odpowiadają pomienionemu wyrazowi. Ze wszystkich planet znanych, obecnie tylko Neptun, najbardziej od słońca oddalony, odstępuje od tego prawa, odległość albowiem jego nie odpowiada następującemu wyrazowi szeregu 4 + 128.3=383, lecz wyraża się liczbą 300, a zatem odległość Neptuna od słońca jest mniejsza od tej, jaka podług podanego prawa wypada. (Ob. Planety.)

Słoneczny zegar, ob. Kompas.

Słonia order, najcelniejszy order w Danii, założony według jednych przez Kanuta IV r. 1189, na pamiątkę słonia zabitego przez jednego z rycerzy duńskich, podczas trzeciej krucyaty; według innych r. 1478 przez Chrystyjana I, z okazyi małżeństwa jego syua z księżniczką saską. Statuta orderu nadał roku 1693 Chrystyjan V; surowość tych statutów czas znacznie złagodził. Insygnia orderu stanowi wizerunek słonia na białej emalii, z wieżą na grzbiecie, zawieszony na złotym łańcuchu, albo na niebieskiej wstędze morowej. Order ten udzielany bywa tylko osobom z rodziny panujących, lub najpierwszym dostojnikom krajowym i zagranicznym.    F. H. L.

Słonia, wyspa,, należąca do archipelagu austryjackiego, odkrytego w 1819 r. przez kapitana Smith, i znanego pod nazwą Nowej Szetlandyi. Wszystkie te yspy są bezludne.    F. H. L.

Słonia, rzeka, (Oliphantrwer), w Afryce południowej, wypływa z góry Winterbock i przerzyna stronę zachodnią osady przylądka Dobrej Nadziei, po-czem wpada' do Oceanu.    F. H. L.

Słoniawa, jezioro w królestwie Polskiem, gubernii Radomskiej, powiecie Sandomierskim, w dobrach Przewłoka położone, rozlewa swe wody na 30 morgach przestrzeni; woda ta czysta, słodka, za poruszeniem dna wydaje odór nieprzyjemny, podobny do siarki. Zdaje się że jezioro to ma podziemną kom-munik&cyję z rzeką Wisłą, która płynie tylko o pół wiorsty od niego.

Słoniny miasto powiatowe w gubernii Grodzieńskiej, na lewym brzegu Szczary, połOLiore. Nieznany początek jego sięga odległych dosyć wieków. Według ruskich i litewskich kronikarzy, a za nimi Dłup;osza. m»f“ło to wy-