page0894

886

Samnel

pięknością stylu i charakteru pisma arabskiego, tak dalece zwróciły na siebie uwagę wezyra, iż tenże po dowiedzeniu się o nazwisku piszącego, powołał go do siebie w r. 1025 i dał mu posadę sekretarza. Spostrzegłszy w nim głęboki rozi.m, zasięgał jego rady w ważniejszych sprawach państwa, a gdy ta pomyślnym uwieńczona była skutkiem, nic bez niego nie przedsiębrał. Nakoniec Ibn-Alarir śmiertelnie zachorowawszy, wyznał przed swoim zgonem odwiedzającemu go królowi Habusowi, iż całe powodzenie swego dotychczasowego rządzenia krajem, zawdzięcza jedynie zbawiennym radom Samuela Ibn-Na-grela. Tenże takim sposobem zalecony królowi, mianowany został w r. 1027 wezyrem czyli pierwszym ministrem stanu, i przeważny miał głos w polityce. Godność tę piastował Samuel przez lat 28, to j^st, do 1055 r. w którym umarł. SwOjem roztropnem i umiejętnem kierownictwem państwa, tudzież skromnem postępowaniem zyskał sobie wielką wziętość tak u króla jako też u ludu maho-metańskiego. Autorowie dzieł hebrejskich tytułują go: Zwierzchnikiem, i księciem (Nagid) żydów, z czego wnosić można, że szczególną miał sobie powierzoną władzę nad żydowskiemi gminami królestwa Grenady. Dźwignął nauki i poezyję, a uczonych hojnie wspierał. Jego wysokie stanowisko nie przeszkadzało mu zajmować się rabiniczną i autorską działalnością: przewodniczył pewnej akademii talmudycznej, rozstrzygał podawane pod jego sąd kwestyje religijne i napisał: 1) pod tytułem: Mebo ha- Talmud (Wstęp do Talmudu), metodologię talmudu drukującą się zwykle (w części) w pierwszym tomie każdej edy-cyi talmudu; 2) Hilchata Gabriata, komentarz do wielu traktatów talmudycz-nych, stanowiący przyiem przepisy religijne, cywilno-prawnicze i małżeńskie, które u późniejszych były normą praktyki religijnej; 3) Ben Thillim (Młody Psałterz), modlitwy do psalmów Dawida tchnące wiarą i poświęceniem; 4) Ben Miszle (Młoda księga przypowieści), bogate w myśli, sentencyje i parabole, które są owocem głębokiego rozważania ludzi i ich stosunków; z tychże sentencyj około 100 wydrukowano w czasopismach: Cyjon /, Orient Literaturblatt Jahrgang 1840, 1843, 1845, 1846, 1851; 5) Ben Kohelet (Młody kaznodzieja), pismo to zajmujące filozofiją życia na wzór Eklezyjastyku, pełne jest wzniosłości i wymowy. Cytują także jego grammatyczne dzieło pod tytułem: Sefer ha-Oszer (Księga bogactwa).    F. Str.

Samuel (ben Meir Rabi), zwany niekiedy w skróceniu od początkowych głosek tych wyrazów Raszbam, jeden z autorów dyskussyj talmudycznych znanych pod nazwą Tosafot, i znakomity exegeta biblijny; był wnukiem i uczniem Raszego (ob.), a bratem Rabi Jakóba Tam. Kwitł między 1100—1160 r. i mieszkał w mieście Rameru, niedaleko Troyes we Francyi. Oprócz dyskussyj talmudycznych pod jego kierunkiem wypracowanych przez słuchaczów napisał: 1) Komentarze na niektóre traktaty talmudu, zwykle razem z niemi się drukujące; 2) Dodatki do kompenayjum Alfassi’ego; 3) Komentarze do Pięcioksięgu Mojżesza i pięciu Megillot, które wielu wydań się doczekały. Oprócz tego uzupełnił komentarz Raszego na księgę Joba. Godnem uwagi jest, iż chociaż Samuel ben Meir przejął od Raszego swego dziada wielkie poszanowanie dla Agady (ob. Talmud), nie kierował się jednak jej poglądami przy wykładzie biblii, i główną zaletą jego komentarzy jest: ścisłe trzymanie się zasad mowy hebrajskiej i odpowiednia duchowi biblijnemu prostota. F. Str.

Samuel (z Krakowa), był sędzią religijnym w temże mieście, ułożył pod tytułem: Olat Tamid, Olat Szabbat (Amsterdam, 1685), komentarze do księgi Szulchan Aruch Orach Chajim.    F. Str.

Samuel, malarz nadworny króla Jana III, znakomity portrecista. Mało-