page0947

939

Sapieha

nauki w akademii jezuitów w Wilnie, później w Rzymie uczył się teologii i praw kościelnych, gdzie i wyświęcony został na kapłana. Za powrotem do kraju spotkały go zaraz wyższe godności, mianowany referendarzem litewskim, był kanonikiem warszawskim, prałatem scholastykiem sandomirskim, kustoszem płockim, nareszcie kantorem prałatem wileńskim. W roku 1659, król Jan Kazimierz wyniósł go na biskupa żmujdzkiego i papież potwierdził, lecz dla zamieszek ówczesnych dopiero w roku 1661 objął tę katedrę. Przybywszy na Zmujdź ogłosił po dyjecezyi jubileusz od Aleksandra papieża nakazany. Później kilka razy jeździł ztamtąd do Warszawy na sejmy, na których podwa-kroć wyznaczony komissarzem do wypłacenia żołdu wojsku litewskiemu 1662 roku, uchwaloną składkę pieniężną zebrawszy od duchownych przesłał królowi. Przeniesiony w roku 1668 na biskupstwo wileńskie złożył synod dyjecezalny 1669 roku, sam zagajał wszystkie jego posiedzenia radząc o potrzebach kościołów i owczarni sobie powierzonej. Za niego pierwszy raz zaczęto drukować rubrycelle dla dyjecezyi Wileńskiej i postanowiono coroczne nabożeństwa żałobne za dusze w. ks. Witolda. On zaprowadził dotąd istniejące bractwo imienia Panny Maryi w katedrze wileńskiej, dobroczynnością zaś swoją na to zasłużył, że go ojcem kapłanów i ubogich powszechnie nazywano. Umarł w Wilnie 1671 r. Są w druku jego Constitutiones synodi dioecesis VUnens’$, (Wilno, 1669, w 4-ce). — Sipicha (Paweł), biskup żmujdzki, drugi syn Jana Sapiehy pisarza litewskiego, urodził sie w roku 1656, obrawszy sobie stan duchowny, w^rstąpił do zakonu cystersów', którego następnie był komissarzem generalnym w Polsce, opatem paradyzkim i sekretarzem w. ks. Litewskiego. Wyniesiony na godność biskupa zmujdzkiego, rok tylko na tej stolicy siedział. Umarł w roku 1715. Z świeckiej i kaznodziejskiej wymowy w swoim czasie głośny. Mowy jego miewane na kapsułach, wizytach klasztorów i innych aktach duchow^rnych znajdują się wydrukowane w^r znacznej liczbie w Swadzie polskiej (t. 2 str. 280). Styl w nich przesadny, nastrzępiony erudycyją, język makaroniczny noszą znamię epoki. Wyjątki z nich umieścił Mecherzyński Historyja wymowy (t. 3 str. 319). — Sapieha. (Jan Fryderyk), jeden z najznakomitszych ludzi swojego czasu, razem mąż stanu i literat, był synem Kazimierza Władysława wojewody trockiego. Urodził się 18 Października 1680. Po skończonych szkołach w^r Brześciu, Lublinie i Warszawie, zostawszy starostą brzeskim 1698 roku, odbywał podróże po Niemczech, Hollandyi, Anglii i Francyi. Powróciwszy do kraju dał się poznać ze swej wymowy na sejmikach. Ztąd kilka razy delegowało go województwo Brzeskie na powitanie przyjeżdżającego do Litwy króla. Na sejmie Lubelskim 1703 roku, wyznaczony do bokukrólewskiego podpisał następnie z województwa brzeskiego konfede-racyją Sandomirską, która stawała za prawami Augusta II, 1706 roku. Wierny temu królowi, chociaż go wszyscy opuścili, przeszedł dopiero na stronę Stanisława Leszczyńskiego, kiedy tamten zrzekł sie korony polskiej. Mianowany referendarzem litewskim, gdy August ll wrócił na tron, musiał z tego urzędu ustąpić przeniesiony na podstolego litewskiego 1709 roku, a następnie na kasztelanią Mińską, której to godności odmówił. W roku 1716 został kasztelanem trockim, deputowany ze strony Litwy na sejm warszawski tegoż roku do podpisania traktatów i na trybunale skarbowym w Grodnie, 1717 roku jeździł wysłany do Drezna w^r kilku sprawach od szlachty litewskiej. W roku 1726 na sejmie wyznaczony do układów z ministrami zagranicznemi oraz rezydentem do boku królewskiego, był nim od Listopada 1727 do ostatniego Stycznia 1728 r. W następnym zaś roku marszałkował na trybunale litewskim. Au-