scandjvutmp11901

272

Lecz wszystkie te kobićty, tak wcześnie dojrzewające, przestają być ptodnemi, daleko prędzej niż z czterdziestym piątym lub pięćdziesiątym rokiem, który jest dla naszych kobićt epoką ustania regularności. Juz w trzydziestym lub trzydziestym piątym roku, sta-remi są kobićty w Azyi (1). Wcale nie poczynają po trzydziestym roku na wyspie Jawie (2).    W Persyi nawet zdarzają się kobićty

tracące tę zdolność z dwudziestym siódmym rokiem (3). Kobićty siamskie, lubo wcześnie dojrzałe , płodzą jednak do lat czterdziestu. Z pewnością więc rzec można, ze zdolny wiek kobiet do za-męzcia, zaczyna się w gorących krajach międzyzwrotnikowych, od dziewięciu do dwunastu lat ich wieku , a kończy się około trzydziestego lub najdalej czterdziestego roku. Przeciwnie Samojedki bywają jeszcze regularne w czterdziestym pierwszym roku.

Pokazuje się również, że ilość upływu zmienia się stosownie do klimatu: Laponki i Samojedki widzą go bardzo małą ilość (4), a u Grenlandek ledwo go znać, z przyczyny w ielkiego zimna, które równie przeszkadza rozwijaniu się zdolności rodnych, jak wstrzymuje zakwitnienie roślin. W zimnych okolicach wyższych Niemiec i Anglii peryjodyczny upływ' wynosić może, według Dehaena, sześć a według Smellego i Dopsona, ośm łutów, Pasta oznacza go w ilości dziesięciu łutów. Dwanaście łutów zwyczajną jest ilością wHollaudyi, a szesnaście winnych okolicach Niemiec; ta ilość zdaje się być także pospolitą we Francyi. Lecz posuwając się dalćj ku południowi, napotykamy ją coraz większą (5); bywa jćj częstokroć dwadzieścia cztery łuty we Włoszech i południowćj Europie. Emett i Fitzgerald widzieli ją dochodzącą jednego funta w Hisapanii; nareszcie, w krajach międzyzwrotnikowych waży półtora (6) a na-w^ret dwa do trzech funtów za świadectwem Snellena.

Wreszcie naturalny układ kobićty największą w tćj mierze pociąga za sobą różnicę, tak dalece, iż Greczynki z wysp Archipelagu, lubo ranmejsze i żyjące w klimacie nierównie gorętszym od wło-

(1)    Paiman, Medicina Indorum, »kr. 17i Groat, Yoyage.atr. 343.

(2)    Philot. traniact.y Nr. 243.

(3)    Chardin, Poyage, t. VI, atr. 236.

(4)    W lecie tylko, podług Linueuaza, Flora iaponica, atr. 324.

(5)    Oleariua, Voyagea, atr 132.

(6)    Freind, Emmenol.