329
szcze zdarza się odwrotny stosunek zdolności, to jest wielka płodność umysłu kobićt prawie zawsze pociąga za sobą niepłodność ich ciała, a przynaj mnićj psuje naturalny stan macicy (1). Nie na samej tylko kobiecie okazuje się ten skutek, albowiem i mężczyźni zbytnie się oddający pracom umysłowym, tracą po części dzielność siły płothćj; wszakże zawsze skutek ten mocuićj się objawia w delikatnym i czułym układzie kobićty. Widzimy jak dalece najmniejszy nerwowy usterk macicy wpływa na determinacyją, na pomysły i wyobraźnią kobićty. Dla tego umysłowe prace w czasie brzemienności, karmienia dziecięcia, i w czasie regularnćj słabości są dla niej szkodliwe; w tych bowiem razach umysł kobićty jest mnićj żywy i nie tak przenikliwy jak w innych czasach. Uczona panna Schurman powiedziała, że umysłowe prace uwalniają kobićtę od tkliwych namiętności i św iatowych pokus, i podporą są jćj cnoty; wszakże nie bywa to nigdy bez uszczerbku dla zdrowia i domowego jćj szczęścia.
O FIZYJ0L0G1CZNEJ KONSTYTCCYl I WŁAŚCIWYCH KOBIECIE PRZYMIOTACH, CZYLI O NATURZE JEJ PŁCI.
Nie do samych tylko organów rodnych rozciąga się płciowa różnica między mężczyzną a kobićtą; spostrzegać ją można we wszystkich częściach ciała a nawet w tych, które się zdają obojętnemi dla płci niewieścićj.
Kobieta pospolicie ma włosy długie cienkie i miękkie, równie jak włókno jćj ciała; skóra na jćj ciele jest biała, delikatna, ciało także delikatne, miękkie z przyczyny wielkiego rozwinięcia tkanki naczyńkowćj i tłuszczowćj, kształt wszędzie zaokrąglony, zarysy członków powabne, piękne, biodra obszerne, uda grube, ręce i nogi małe. Wyższe części ciała mężczyzny, jako to piersi, łopatki i głowa są duże, silne; komora mózgowa obszerna, i zawiera, jakieśmy się przekonali, trzy do cztćrech uncyj więcej mózgu niż czaszka kobićty; ale biodra, natyłki, miednica, są węższe, chudsze niż u kobiety.
(i) Mich. Alberti, De infecu nditate corporis ob fecunditatem animi in feminis, re»p. C, Gottfr. Richter Hali., 1743.
Virej\ Llist. Nut. Tom 11.
42