scandjvutmp18401

348

Macedoński, Napoleon i wielu innych zdobywców, nie przechodzili średniej wysokości.

W samych tylko umiarkowanie zimnych i wilgotnych okolicach i pasach ziemi mieszkają narody najwyższego znanego wzrostu. Co do Europy, Polska, Litwa, Ukraina, południowa część Szwecyi, północne hrabstwa Anglii, wydają wysokich, przystojuych ludzi, a im dalej posuniemy się ku południowi tern niniejszy wzrost zobaczymy. Dawni Germanie i Gallowie byli roślejsi i jaśniejszy mieli zarost niź Włosi i Rzymianie, jak świadczą Liwijusz, Pliuijusz, Wi-truwijusz i inni starożytni autorowie.

Takiź sam okazuje się stosunek w^rzrostu w Azyi; autorowie chińscy i podróżni wystawiają nam mieszkańców Chin północnych jako roślejszych i grubszych niź w południowych okolicach tegoż państwa. Rodowici mieszkańcy w^rysp rozbójuiczych są w ogólności, jak zapewnia Cowlej, wyżsi nad siedm stóp angielskich (I). Tybe-tanie i inni mieszkańcy wysokiej płaszczyzny w środkowćj Azyi, w miejscach zasłonionych od zimnych wiatrów Syberyi, są rośli i czerstwćj budowy ciała.

Toż samo widzieć się daje w północnej Ameryce; pokolenia Akansas, ludy dzikie zwane teielko-głowy wyższego są wzrostu niż inni krajowcy tej części świata. Podczas wojny Zjednoczonych Stanów, posłano z Paryża ładunek kapeluszów dla Indyjan tych okolic; lecz kapelusze te, choć dosyć obszerne na głowy Paryżan, były za ciasne dla wielkich głów Indyjan, o których powiadano, że wzrost ich wynosił sześć stóp i dziesięć cali angielskich.

W południowej Ameryce, wysunionćj ku południowemu biegunowi, w Patagonii i w Chili, tudzież w stronie ku Ziemi Ognistej jest taki klimat, w jakim zwykle najroślejsi bywają ludzie: dla lego Chilijanie a szczególniej Patagończycy uchodzą za najroślejszych i najsilniejszych w całym rodzie ludzkim. Pierwsi podróżni do Ameryki, zacząwszy od Magellana, nadzwyczajnie przesadzone podawali opisy wzrostu Patagończyków. Może też obyczaje tego ludu dały powód do takich o nim wieści, albowiem Patagończycy, naród dziki, srogi, silny, rozbojom oddany, żyjący na ziemi również dzikićj,

(l) Stopa angielska równa tir jeilnej stopie i dwie trzecie cale polskiego. (Pr:, tłum).