scandjvutmp18f01

359

cyjalne, członki częstokroć krzywe; są zwykle nieudolni, niepłodni, tak między sobą, według czynionych doświadczeń na dworach różnych książąt, jakoleż i w pomięszaniu się z roślejszemi ludźmi. Płciowa współka prędko ich wyniszcza i gubi, jak się to okazało na sławnym Bćbe, karle Stanisława Leszczyńskiego króla polskiego. A więc natura odpycha od siebie potw ory i długo im istnićć nie dozwala.

Wielokrotnie już uważano że najpiękniejszej i najsilniejszej budowy narody, równie jak inne karłów wydawały; i tak wielu się ich zdarzało w Polsce i Litwie, a co już uważał Zygmunt Herbe-stein; widział on karłów na Żmudzi, chociaż w ogólności lud tamtejszy pięknego jest wzrostu. Lecz w zimnych klimatach, płodne zdolności nie tylko ludzi, ale i zwierząt od mrozów częstokroć uszczerbek ponoszą; stąd pochodzą owe niedoskonałe, nie dosyć rozwinięte zarody, w różnych gatunkach zwierząt, niemnićj i ludzi. Me rozwijając się należycie, taka istota pozostaje zawsze w swym stopniu poczęcia, w swern dzieciństwie; takiemi są houmnciones u łacinników, piccoluotnini u Włochów, mennekens uFIamandczy-ków (skąd poszła nazwa manekin), któremi się bawią książęta i wielcy panowie.

Fabrycyjusz de Hilden widział karła czternaście tylko cali wysokiego. Tranzakcyje filozoficzne Nr. 495 przytaczają innego, który miał trzydzieści ośm cali a ważył czterdzieści trzy fttnty. Kacper Baukin mówi także o karle wynoszącym trzydzieści ośm cali czyli trzy stopy; widziano jeszcze innego ledwo trzydzieści cali wysokiego; dawniejsze pismo peryjodyczne Journal de medecin mówi o karle którego wzrost nie przechodził dwudziestu ośmiu cali. Cardan zapewnia że widział karła dwustopowego, a Maillet, francuski Konsul w Kairze, mówi o karle tylko ośmnaście cali wysokim. Birch pokazywał w swym zbiorze karła szesnasto-calowego , a który już miał trzydzieści siedm lat wieku: ten to najmniejszym był ze wszystkich kiedykolwiek znanych karłów. Mikołaj Ferry, czyli Bćbć, ów sławny karzeł Stanisława Leszczyńskiego króla polskiego, dwa razy był wyższy, miał bowiem trzydzieści trzy cale wzrostu. Oglądaliśmy jego szkielet, którego kości nóg i pacierze grzbietowe okazywały wyraźne znaki skrzywienia czyli rachytyzmu; dla

48

Virej Ilist, Nat. T. I.