131
tej kcronacyi naprzeciw z Tatarami połączonych Kozaków w pole wyruszyć, którzy mimo dopiero co w Perejcsławiu zawartej ugody (1649; w 300,000 wojska na Rusi czerwonej zwyczajnym sposobem wichrzyli, trzymając twierdzę Zbaraż już blisko dwa miesięcy w oblężeniu, pizedsiębiorąc podaremnie dwudziesty szturm do niej i straciwszy przyfem niemal 30,000 ludzi. Jan Kazimierz zebrawszy kilkanaście tysięcy jazdy, pospieszył łącznic z pospolitym ruszeniem szlachty oDięzonym na ratunek. Uwiadomiony o tym Chmielnicki, zabiegł czym prędzej drogę pod Zborowem ciągnącemu z wojskiem królowi. W dzień wniebowzięcia P. Maryi (13. sierp.) zaszła tamże krwawa bitwa na miejscu błotnistem, w której początku pospolite ruszenie nieco porażone, drugiego dnia po ustąpieniu Tatarów tak się poprawiło, ze zupełne zwycięztwo nad daleko liczniejszym nieprzyjacielem odniosło. Na milę wszerz i wzdłuż było pole trupem zasłane, która to klęska Chmielnickiego powodowała, o zawieszeni! broni traktować: w skutek czego natychmiast w bitwie pod Żółtemi wodami w niewolę zabranych hetmanów: Mik. Potockiego i Marc Kalinowskiego, na wolność wypuścił, króla uroczyście przeprosił i na nowo przysięgę wierności wykonał, zaco mu też poprzednio już u-dzielona godność hetmana Kozaków potwierdzoną i starostwo czehryńskic nadane zostało. Lecz nietrwałym okazał się ten traktat, albowiem Chmielnicki wkrótce do dawnych bunt >w powrócił i nawet Turków przeciwko Polsce podburzył. Król więc z wojskiem i szlachtą przez pospolite ruszenie wezwaną w 100,000 wojska powtórnie w pole wyciągną! i nieptzyjaciela w 300,000 wojska zkombinowanego po kilku mniejszych utarczkach w walnej bitwie pod Beresteczkiem zupełnie poraził (1651). Gdy Kazimierz w wschodniej części państwa tą wojną kozacką był zatrudniony, wszczął wtem niejaki Aleksander Na-pierski na Podgórzu wielkie zamieszanie. Nazbierawszy albowiem ten zbójców i górali zbuntowanych na kilkanaście ty sięcy, zdobył Czorsztyn, skalisty zamek w Sądeckim i łotrzył zlamtąd bezkarnie w okolicy, zamyślając nawet o zrabowaniu Krakowa Jarocki, przełożony włości Muszyny, uratował w tej potrzebie zagrożoną ojczyznę. Doszedłszy on albowiem złoczyń ców sekretu, ze pewnego dnia chłopstwo w wieńcach dębowych do zamku wchodzić miało, rozkazał swoim dzielnym Muszyńcom także podobno wieńce porobić i z ukrytym orężem pud zamek podstąpić. Napierski postrzegłszy aie poniekąd zdradę, zamknął się % swoją drużyną w zamku, gdzie atoli, gdy tej głód doskwierał, od górali pojmany i Jarockiemu wydany został. — Po odniesionym nad CLmiclnickim zwycięztwie pod Beresteczkiem rozpuścił Jan Kazimierz wojsko i szlachtę do domu i odjechał sam do Warszawy, przez co skutek tej nadzwyczajnej wyprawy zniweczony został; albowiem Tymoteusz, syn Chmielnickiego, niezwazając na dopiero co zawartą nową umowę, w połączeniu z Tatarami niespodziewanie na szczupłe wojsko pod Ratowani obozuiąco uderzył i takowe pq