tpn 1 22481701

204 UEOtiliAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

pobrzeża Bałtyku, tak i klimat śródziemnomorski, jakoteź jego czarnomorska odmiana w niewielkiej odległości od wybrzeży przechodzi w klimat kontynentalny.

Różnice temperatury między stacyami nadbrzeznemi, a pobli-skiemi lądowemi, stwierdzają ten stan rzeczy.

Różnica temperatury	Odległość	I	IV	VII	X
	stacyi	4	—	—	+
O czaków- M ikołaj ów	50 km.	0-6»	0-4°	o łć- o	0-9°
		“T	—	—	jf"
Geniczeska-Melitopol	80 km.	1^-3^C	14°	0-3°	0-9°
		+	—	—	+
Sulina-Braila	130 km.	2-2°	0-8"	0-2°	23°

Miejscowości od wybrzeża zaledwie 50 — 150 km. odległe., morfologicznie w pasie nadbrzeżnym położone, 17—45 m. nad poziom morza wzniesione, przybierają już wyraźne cechy lądowego klimatu, mroźniejsze zimy, gorętsze lata, małą bardzo różnicę temperatury wiosny i jesieni, a wzrost tych cech kontynentalnych stoi w prostym stosunku do odległości od morza.

§ 15. Dziedzina VII, górska

Góry stanowią zupełnie odrębną dziedzinę klimatyczną. Znaczenie gór dla klimatu podniosłem nietylko we wstępie, ale niemniej i w opisie dziedzin klimatycznych; o ile one z górami graniczyły, musiałem niejednokrotnie ich rolę uzasadniać. Teraz jeszcze raz należy właściwości klimatu naszych gór ze stanowiska ogólnego przedstawić i kilku szczegółami ilustrować. Bezpośrednie porównanie ob-serwacyi górskich nie jest jednak wskazane ze względu na przewagę wpływu, jaki wywiera wysokość bezwzględna, musimy się przeto wprzód zwrócić do izoterm.

W izotermach styczniowych odzwierciedla się u pływ gór wspaniale na półwyspie Krymskim. W pasie zaledwie 180 km. szerokim od ujścia Dniepru do południowej kończyny Krymu zagęszczają się izotermy od 4° do —j— -4°, czyli dokonują się tam przeobrażenia tak wielkie, jak w pasie od Drezna do Petersburga, Wielkich Luków lub Brańska, a przeto w pasie co najmniej 1300 km. szerokim. Także gdziekolwiek indziej rozporządzamy obserwacyami stacyi górskich, wszędzie zauważamy bądź to klinowo obszar gór naśladujące pół-wyspy izotermowe, bądź to wyspy cieplejsze około 2° od otoczenia. Rozrzucone to po obszarze Sudetów i całych Karpat ciepłe wyspy, przywiązane do nielicznych stacyi górskich, uzasadniają przypuszczenie niemal zupełnie pewne, że góry są w zimie conajmniej o 2° cie-