MARYAN RACIBORSKI' DZIKJK ROZWOJU ROŚLINNOŚCI Pol.SKl 313
nicznem niezwykle bogaty rozwój rodniowców, występujących w ro dżinach następnie wygasłych lub ubożejących. Są to rodziny pokrewne paprociom, skrzypom i widłakom: Marattiaceae, Sphenophyllaceae, Calamariae, Lepidodendrae, Sigillariae, dalej pośrednie między ro-dniowcami a nagonasiennemi: Pteridospermae, a wreszcie i nagona-sienne, później wygasłe: Cordaiteae. Bujne, wiecznie zielone lasy, o zupełnym braku kwiatów barwnych, o pniach przeważnie monotonnie rozgałęzionych, często rozwidlających się, pozbawione pnączy pokrywały ziemię powłoką wielce jednostajną.
Z warstw sylurskich i dewońskich polskich znane są tylko niewyraźne ślady roślinności. Dokładniejsze opracowanie cyprydynowych łupków górno-dewońskich gór Świętokrzyskich, w których J. Siemiradzki znalazł okruchy roślin, winno dostarczyć obrazu pierwotnej roślinności polskiej. Ze Śląska dolnego znamy z tej formacyi ubogą lecz piękną florę, zawierającą Archeopteris i Psilophyton.
Między dewońskiem przedgórzem Sudetów a wyspami dewoń-skiemi okolic Krzeszowic, Olkusza, Zawiercia i Siewierza 160 kilo metrów szeroka kotlina węglowa polska wypełniona jest osadami słodkowodnymi, paleozoicznymi, od dewonu młodszymi. Zawierają one bardzo obfite resztki roślinne, bogate pokłady węgla kamiennego.
Najstarsze ogniwTo wspomnianego kompleksu warstw roślino-nośnych stanowi kulm, rozwinięty przedewszystkiem na zachodnim brzegu kotliny, na Śląsku zachodnim i Morawach, skąd zebrał D. Stur 41 gatunków roślinnych. Na prawym brzegu Odry są tylko ślady formacyi kulmowej np. w Krapkowicach, Jasionie i Zyrowej, oraz koło Toszek i Sierdt, wreszcie w Miękini koło Krzeszowic. Zna-miennemi formami roślinnemi formacyi kulmowTej są paprocie bardzo niepewnego pokrewieństwa w rodzajach Cardiopteris, Rhacopte-ris, Archaeoptens, Rhodea.
Uboga roślinność kulmu ustępuje następnie miejsca bogatej florze warstw węglonośnych. Kolejne fazy rozwoju tejże możemy podzielić na piętra: a) dolne czyli florę sagenaryi (t. zw. warstwy ostra-wskie, czyli flora Lepidodendron Veltheimianum); b) średnie czyli florę sygillaryi (warstwy karwińskie lub szaclarskie); c) górne czyli florę Pecopteris arborescens. W kotlinie polskiej roślinności piętra górnego nie odkryto jeszcze, natomiast piętro dolne i średnie łączą się ze sobą za pośrednictwem flory zmięszanej; w obu z nich dają się także wyróżnić chronologiczne, florystycznie różne poddziały.
Roślinność piętra sagenariowego rozwiniętą jest u nas w kilku odrębnych wyspach Są niemi: 1) wyspa ostrawska, której roślinność podzielił D. Stur na 5 odrębnych horyzontów, 2) wyspa rybnicka (Czernica, Bierdatów, Pschów, Niedobczyce, Niewiadom, Włodzisław),