tpn 1 22486701

Rozmieszczenie i granice drzew oraz ważniejszych krzewów i roślin na ziemiach polskich

napisał

Maryan Raciborski.

Różne okolice kraju różnią się od siebie roślinnością, i to nie-tylko zmieniającą się pospolitością, lecz przedewszystkiem obecnością pewnych, brakiem innych roślin. Znaczone na karcie granice rozsiedlenia krzyżują Polskę w kierunkach bardzo rozmaitych, dozwalają się jednak zestawić w kilka grup odrębnych, które wyliczamy poniżej. Granice rozmieszczenia gatunków świadczą z jednej strony o tern, że w objętych nimi okolicach rozwojowi rośliny sprzyjają warunki klimatyczne, warunki fizyczne i chemiczne gleby, stosunki walki o byt. Mimo znacznej zdolności rozszerzenia się geograficznego roślin, wymienione trzy czynniki nie tłómaczą jeszcze dostatecznie granic rozmieszczenia się roślin, uwzględnić trzeba nadto czynnik historyczny, kierunek drogi, jaką roślina z otoczenia na sprzyjający teren nowy wkroczyć może lub mogła. Zupełnie pewne dane o szacie roślinnej epok minionych zdoła dostarczyć jedynie paleontologia roślin, złoża roślin kopalnych. Niestety wiadomości zdobyte tą drogą są bardzo urywkowe. Próbujemy uzupełniać je — o ile mowa o epokach ostatnich, polodowych — sposobem krytycznej interpretacyi dzisiejszych granic rozsiedlenia się roślin, wskazujących czasem dość wyraźnie na centra dawniejszego rozsiedlenia, zwiększające, zmniejszające lub zmieniające się w miarę zmian późniejszych otoczenia. Rekonstrukcye minionych wędrówek roślinnych uzyskane tym sposobem mogą być wysoce prawdopodobne, nie posiadają jednak tej pewności, jaką mają zdobycze paleontologiczne.

Roślin, znanych jedynie z ziem polskich, endemicznych, znamy niewiele. Są to jedynie tak zwane gatunki drobne, więc mutacye zapewne bez wyjątku młodego wieku, od gatunków macierzystych mało odbiegające. Dopiero w czasach ostatnich baczniejszą na nie zwracamy uwagę, hodowlą ogrodową sprawdzając ich gatunkową,