tpn 1 22484301

230 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

może graniczne Gorgany Popadii, Czarnohora i cała potężna masa Marmarosko-Rodnieńska należą do tego terytoryum, najbogatszego w opady na ziemiach polskich; stwierdzone spostrzeżeniami licznych stacyi, znajdują się w tem terytoryum także wielkie obszary, których opady wynoszą ponad 1200 mm W tym silnie zroszonym obszarze zachodzą stosunki pod wielu względami podobne do stosunków w Karkonoszach.

Na stokach S w walnych dolinach spadają podobnie jak w Karkonoszach ogromne ilości opadów atmosferycznych. Z 27 stacyi węgierskich, położonych przeto wewnątrz górskiego łuku, ma 19 stacyi ponad 1000 mm., z tych zaś 10 ponad 1200 mm. opadu; najwyższy obserwuje stacya Szinever Polyana, położona w wysokości 772 m. w torencyalnym basenie rzeki Talabor; suma opadu tej stacyi wynosi 1438 mm. Stoki N tej bogato od S zroszonej masy są zdumiewająco suche. Na 50 stacyi rozmieszczonych w dolinach zewnętrznej części tego łuku karpackiego ma 17 stacyi niżej 700 mm. opadu, a tylko 4 nad 1000 mm., Max. 1112 mm. ma stacya Seneczów, położona w wysokości 800 m., w źródliskach rzeki Mizuńki w odległości niespełna 20 km. od stacyi Szinever Polyana. Rozmieszczenie opadów w różnych poziomach, a na przeciwnych stokach tej części Karpat, przedstawiają poniższe cyfry.

200—300 m. 300-500 H1. 500—700 m.    700—900 m.

Stoki S    969    1076    1195    1260mm.

Stoki N i E    652    716    768    852 mm.

Różnica wysokości opadu po przeciwległych stokach tej najma-sywniejszej części Karpat jest jeszcze znacznie większa niż w Sudetach. Tam nie przekracza ta różnica na ogół 200 mm., tu przekracza we wszystkich poziomach 300, a dochodzi 400 mm. Przyczyna tego zdaje mi się być widoczną, wszak różnica ta jest do pewnego stopnia funkcyą wysokości grzbietów w Karpatach znacznie wyższej, aniżeli w Sudetach. Ważnym też jest kierunek ku SE zewnętrznego brzegu Karpackiego; prądy atlantyckie przebiegają równolegle do tej linii, strychując ją raczej tylko, aniżeli się o nią spiętrzając. Nie należy też zapominać, że jakkolwiek jest tarcza Podolska niską zasłoną, przecież prądy atlantyckie trafiają wpierw jej krawędzie i sporo zapasów wilgoci oceanicznej na niej wyładowują. Stąd to na krawędziach Podolskiej płyty są ilości opadu atmosferycznego tak wysokie, jak w Karpatach stoku N dopiero w znacznej, 600—800 m. wynoszącej wysokości 1

¹ Wysokość opadu krawędzi północnej Podola wynosi średnio z 7 stacyi 798 mm. — wysokość stacyi przeciętna wynosi 252 m.