202 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH
§ 14. Dziedzina VI. Pobrzeźe Czarnomorskie.
W przeciwstawieniu do niezwykle jednostajnego klimatu, właściwego pomorzom Bałtyku, ulega klimat pomorzy czarnomorskich silnym zmianom, stosownie do położenia geograficznego. Kilka typowo położonych stacyi objaśni te różnice.
O |
X |
h. |
I |
IV |
VII |
X |
Rok |
Ampl. | |
Konstanza |
. . 44°11' |
28°39' |
36 |
10° |
8-9° |
O O Ód GM |
13-30 |
10-8° |
2300 |
Sulina . . . |
. . 45°9' |
29°40' |
2 |
1-3° |
9-8° 22-5° |
12-8° |
11-0° |
23-80 | |
Odessa . . . |
. . 46°29' |
30044' |
65 |
3-4° |
8-8° |
225° |
ll-2° |
9-7° |
25-9° |
Oczaków . . |
. . 46036' |
31032' |
45 |
3-7° |
9-0° |
22-5° |
11-2° |
9-7° |
26-2° |
Tarchankut . |
. . 45°21' |
32°31' |
4 |
+ 0-6° |
94° |
22-6° |
13-3° |
II.40 |
22-00 |
Jałta.... |
O co o |
34011' |
41 |
+ 3-9° 11 0° 24-3° |
14-8° |
13-70 |
20-4° | ||
Kercz . . . |
. . 45°21' |
36°29' |
4 |
1-3° |
9-2° 23-6° |
13-0° |
112° |
24-9° | |
Geniczeska Lampa 46°15' |
34°48' |
13 |
3-5° |
7.70 |
23-1° |
ll-2° |
9-8° |
26-6° |
Różnice temperatury I nie dochodzą, jak wiadomo, na polskich wybrzeżach Bałtyku 2°, różnice amplitudy przekraczają zaledwie 1°, na mniejszych terytorych pobrzeźa czarnomorskiego dochodzą pierwsze różnice 8°, drugie przekraczają 6H. Ta tak pokaźna terytoryalna zmienność temperatury na pobrzeżach Czarnego morza, tłómaczy się w znacznej mierze stosunkami terenu, w szczególności w obszarze Krymu. Wpływ grzbietu Jaili oceniłem już w innem miejscu. Wpływu tego nie należy jednak uogólniać, ani przeceniać. Obok tego wpływu, w skutkach niejako mimo niego należy jednak zaznaczyć potęgę wpływu ogólnej cyrkulacyi atmosferycznej, dzięki której masy atmosferyczne bywają przemieszczane w systemach, krążących na półkuli północnej przeciwko wskazówce zegara; w następstwie tego nietylko zachodnie wybrzeża lądów, ale też wszystkich, nawet drobnych rozczłonkowani, są ciepłe, wschodnie zimne. Osłoną gór i kierunkiem prądów atmosferycznych i morskich tłómaczy się bardzo wysoka temperatura Jałty i okolicy; im dalej na wschód od Jałty, tern chłodniej mimo wybitnej jeszcze osłony górskiej. Feodozya ma już temperaturę I= — 02°, Kercz —1_3°. Ku zachodowi od Jałty wpływ osłony gór niknie, ale pozostaje wpływ prądów, stąd temperatura I,