tpn 1 22483801

320 GEOGRAFIA FIZYCZNA ZIEM POLSKICH

lonica i Ch. Zeyschnerii oraz słodkowodnych krzemieni Żubrzy (Chara sp., glony, nasiona roślin bagiennych), Myszyna, Nowosielicy, Grudny dolnej, doliny orawsko-nowotarskiej w Leszku i Ujściu (Pteris crenata, Glyptostrobus europaeus, Acer integerrirnum, Fagus, Quercus), Swoszowic pod Krakow em, Łagiewnik i Woli Duchackiej, zwłaszcza zaś miejscowości śląskich. Najpiękniej zachowanej flory dostarczyła cegielnia w Sośnicach pod Kątami opodal Wrocławia, z której Goep-pert wymienia (praca jego jest dawną i niekrytyczną) 12 gatunków brzóz, 5 olszy, 20 dębów, 3 buki, kasztan, 3 graby, 4 platany, likwi-dembar europejski, 7 gatunków topoli, 13 wierzb, 10 wiązów, kilka klonów, orzechów⁷. Podobną florę kryje Damracz koło Pokoju, Malcz nad Odrą, okolica Tarnowie, bardzo bogata okolica Bierdatowy i Pschow^ra, zwłaszcza w siarkę bogatych iłach Kokoszyc, uboższej w⁷arstwy gipsowa w Dyrszlawiu. Roślinność Płocka i Dobrzynia nie jest dotąd poznana.

Roślinność mioceńskiego morza mało jest nam znana. Cystoseiza Partschii znaleziona została w iłach Łagiewnik, litotamnie tworzą ławice wapienne na południu Polski.

§ 4. Epoka nowoczesna roślinności, czyli plejstoceńska zaczyna się katastrofą, która była kresem flory mioceńskiej ziemi naszej t. j. epoką lodową. Rozdzielić ją łatw⁷o na dwie części: w długotrwałej epoce dawniejszej było środowisko martwe i klimat czynnikiem przemożnym, w części młodszej, mniej długiej zostały nim zabiegi człowieka. Czynnikami decydującymi o roślinności były przeto: 1) klimat stopniowo się oziębiający oraz wahania klimatyczne, 2) obecność muru karpackiego, naturalnej tamy ziem naszych od południa, 3) cofanie się i zmiany morza trzeciorzędnego w związku z powstawaniem klimatu lądowego w Europie wschodniej, 4) epoka lodow⁷a, powodująca zsunięcie się lądolodu z gór Skandynawii na niziny Niemiec, Polski i Litwy, 5) pojawienie się człowieka, oraz powolny na wschodzie postęp kultury ludzkiej.

W części plejstocenu dawniejszej musimy wyróżnić epoki: 1) przedlodową, 2) lodową (licząc wahania rosnącego i cofającego się lądowodu było ich kilka), 3) polodową epokę tundr (która również wahaniami zagarniała południe kraju lub cofała się ku północy), 4) epokę polodowych stepów, zjawiającą się śród cofań się lądolodu oraz po ostatnim z tychże, 5) epokę wilgotniejszego klimatu, t. j. ostatnią, w której zaznaczyła się wybitnie działalność człowieka modelującego szatę roślinną.

Zabytki epoki przedlodowej roślinne nie zostały u nas poznane. Lądolód epoki lodowej zniszczył przed sobą całą roślinność plioceń-ską; cofnęła się ona na południe w⁷ Karpaty, na Wołyń, Podole, Bukowinę, Siedmiogród, w półwysep JBałkański. Równocześnie zeszła z Kar-