tpn 1 22483601

L. KRZYWICKI: CII AR AKTKRY8TYKA FIZYCZNA LUDNOŚCI ZIKM POLSKICH 515

Powiat	1874-1889			1890—1898
	Dobór	W. S.	P. T.	Dobór	W. S.	. P. T.
Ostrowski . .	441	1626 »	1645 »	517	1620 »	1641 »
Kolneński . .	556	1624 »	1642 »	690	1619 »	1641 »
Łomżyński .	62 7	1620 »	1634 »	74-5	1615 »	1634 »
Mazowiecki .	37-6	1619 »	1638 »	718	1619 »	1641 >

Dzielnica wschodnia Mazowsza starego obok Kieleckiego jest najpoważniejszem ogniskiem niskorosłości w Królestwie Polskiem. Nieco zaważyła na tej sprawie obecność Żydów, którzy tutaj są najliczniejsi: w Ostrołęckiem i Kolneńskiem wśród popisowych w 1890— 98 wynosili około 15^#/₀, w innych zaś powiatach 19—25%. Ale ten odsetek Żydów mógł obniżyć wzrost średni ledwie o jakieś 2—3 mm., nie więcej.

§ 17. Gubernia suwalska przedstawia pod względem etnicznym obraz bardzo urozmaicony. Rdzeń ludności stanowią Litwini: około 78°/₀—80% w pow. Władysławów skim, maryampolskim i kalwaryjskim, 69'6⁰/₀ w wołkowyskim, 594% w sejneńskim i 79% w augustowskim. Polacy wśród popisowych 1. 1890-1898 tworzyli w pierwszych czterech powiatach co najwyżej 3%, w sejneńskim 19 1%, w augustowskim i suwalskim 62% — 65%; Niemcy w władysławowskim 9^-8%, wołkow^ryskim 17^-7%, maryampolskim i suwalskim około 6%—7%; Żydzi 9%—16%; w^r augustowskim statystyka wojskowa notuje 201 °/, Rusinów (i Rosyan). I liczby, cechujące wzrost, przedstawiają wdelką rozmaitość, po części może dlatego, że stopa doboru jest niską i tak samo różnorodną. W związku z Suwalszczyzną rozpatrujemy pow. szczuczyński, mający aż 24-7% Żydów wśród popisowych: (p.str.516).

W tablicy tej uderza po pierwsze wdelka chwiejność w wielkości średniej wzrostu z różnych okresów czasu dla tego samego powiatu, powtóre zaś, znaczne różnice pomiędzy powiatami ościennymi. Niepodobna chwiejność ową i różnice kłaść jedynie na karb niedokładności w statystyce urzędowej. Przy opracowywaniu materyałów, dotyczących wzrostu, zdarzało się nam niejednokrotnie mieć do czynienia z tym faktem, że powiaty, leżące pomiędzy dzielnicą wysokiego a niskiego wzrostu przedstawiały w^r różnych latach znaczne odchylenia (np. w Lubelskiem i Siedleckiem). Może i tutaj to się powtarza. Zdaje się, iż terytoryum rozpatrywane rozpada się na strefy wyższego i niższego wzrostu, idące poniekąd od zachodu ku w^rschodow^Ti, a to

33*