scandjvutmp1a701

414

cnoty wpośród obmierzłych zbrodni, sprawiając głębokie wrażenie na umysłach, uczyniły tę epokę na zawsze pamiętną. A ponieważ w tak przewróconym stanie rzeczy wpływ kobiet przytłumili mężczyźni, przeto sztuki piękne przybrały surową szatę, przykre, śmiałe, niepoprawne kształty, jakie panowały we wszystkich ówczesnych zwyczajach. W owym nieładzie towarzyskim obłąkało się uczucie przystojności. Nieokrzesana sielskość ścierała się ze zbyt zniewieściąłą wesołością; twardość, zająwszy miejsce wyrafinowanej grzeczności, odrażała w dzięki i usuwała wszelkie tkliwe uczucia. Lubo niewiadomość i dziwaczny smak zakradły się już do przybytku sztuk, jednakże powszechne upodobanie w rzeczach starożytnych przywróciły u nas uczucie tego co jest prawdziwie piękne. Malarze i rzeźbiarze badali owe cudowne szczątki, które ocalały w gruzach wieków; wszystkie sztuki ubiegały się o palmy zwycięztw, wszakże nie wszystkim udało się osiągnąć tryumfy.

Poezyja i literatura ściślćj, niżby się komu zdawało, ł ączą się z cywilnym stanem każdego ludu. Ponieważ zaś najświetniejszemi bywają tam gdzie stan towarzystwa do największej przyszedł doskonałości, przeto upadają i gasną gdy się towarzyskość ludu roz-przęga i psuje. Już tam nie widać owej dokładności w wyrażeniach, owćj właściwości, owćj wytworności i piękności, któremi się każdy język odznacza. Jakie będzie usposobienie towarzyskie, taki się okaże charakter w mowie; jest to moneta na którćj wzory zmieniają się pod każdem panowaniem. Robićty, których tak rozległa jest władza w życiu prywatnem, więcćj jak mężczyźni, wpływają na zmiany języka Dla tego to nasz język wiele stracił delikatności, harmonii i wdzięku, łubo nabrał więcćj energii w owych burzliwych czasach, gdzie tyle rozlegało się krzyków po mównicach ludu. Do tćj także epoki oduoszą się owe czarne romanse angielskie, w których lubi ono łączyć do zbrodni tajemnicze okropności, jak również owa passyja do melodram, które zawsze przedstawiają niewinność w zapasach z okrucieństwem, czyli katów i ofiary.