Aleksander Grochowski komandor podporucznik dowódca okrętu podwodnego „Ryś"
Dnia 1 września około godz. 5 otrzymałem rozkaz natychmiastowego opuszczenia portu1 i udania się na obserwację do wyznaczonego rozkazem dowódcy Dywizjonu Okrętów Podwodnych sektora 2 [...]
O godz. 9.30 otrzymałem depeszę: „Nie wynurzać się. Możliwy atak lotniczy”. Będąc już w sektorze, dokąd przybyłem po południu, widziałem patrolujące pojedynczo 2 niszczyciele typu „Leberecht Maass” oraz 1 ści-gacz3. Hasło wykonawcze „Worek”, dotyczące rozkazu operacyjnego nr 7/N, doręczono mi około godz. 15. Do tej chwili nie wiedziałem, że działania wojenne zostały przez nas rozpoczęte. Zauważone po godz. 15 niszczyciele nie były w moim rejonie ataku. Zauważono również 4 trau-lery, idące w szyku torowym w kierunku Piławy. Wobec małego zanurzenia niszczycieli typu „Leberecht Maass” (2,7 m), zmieniłem nastawienie zanurzenia torped na 2,5 m.
O zmroku wyszedłem z sektora na Nord w celu naładowania baterii. Noc przeszła spokojnie [...]
Byłem blisko swego sektora i zanurzyłem się 4. Obserwacja horyzontu i nieba przez peryskop wachtowy prawie niemożliwa, a peryskop bojowy do obserwacji nieba nie służy.
0 godz. 5.45 byłem zaskoczony bombardowaniem lotnika, który rzucił 3 bomby. Zwiększając zanurzenie, zmieniając szybkości i kursy, starałem się umknąć, lecz widocznie ślad ropy i w tym wypadku zdradzał miejsce Okrętu. Następne bombardowanie o godz. 5.55 (8 bomb) i o godz. 6.05
134
Miejscem bazowania „Rysia” był port wojenny w Helu.
Sektor dozorowania „Rysia” znajdował się na północny wschód od cypla Helu.
Autor pisząc o ścigaczaeh niemieckich, ma zapewne na myśli kutry torpedowe. Sześć okrętów -tej klasy przebywało w pobliżu wybrzeży polskich do 4 września; w tym dniu odeszły one na Morze Północne wraz z niszczycielami i dozorowcami <F. Rugę; op. cit., s. 48). Od 5 września począwszy poszukiwanie i zwalczanie polskich okrętów podwodnych było zadaniem trałowców (traulerów w nomenklaturze autora), przy współdziałaniu kutrów trałowych (R-boote).
Relacja dotyczy wydarzeń w dniu 4 września.