2010 01 12 1626

AiłUMłkł ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A*n*a ttiajx»i .'Mł

ISBN mm* 14MB-4. C ty WN r»N 20M

Retoryka Kiifga /

Co oznacza ..posiadanie wielu przyjaciół” i ..posiadanie dobrych przyjaciół”, sianie się jasne po zdefiniowaniu pojęcia ..przyjaciel". A jest mm len. kio jest zdolny uczynić dla drugiego i ze względu na niego 10. co uważa za dobre dla siebie". Ten więc. kto ma wokół siebie dużo w ten sposób usposobionych ludzi, ma dużo przyjaciół, a jeśli w dodatku są to ludzie szlachetni — ma dobrych przyjaciół.

Sprzyjający los ^ jest to pozyskanie lub posiadanie tych wszystkich dóbr lub I3ó2 a ich znacznej części i najważniejszych, których szafarzem jest los. Los jest szafarzem zarówno pewnych dóbr. jakie zawdzięczamy sztukom, jak i wielu niezależnych od sztuki, np. tych. które tworzy natura (chociaż jest możliwe, że zyskujemy je również wbrew naturze). Szafarka zdrowia jest sztuka, natomiast piękna i odpowiedniego wzrostu — natura. Na ogół dobrami pochodzącymi z daru losu są te, które budzą zazdrość. Los jest również, dawcą dóbr, które jawią się wbrew racjonalnemu oczekiwaniu, jak np. w przypadku, gdy jedno dziecko jest piękne, podczas gdy wszyscy jego bracia są brzydcy, lub gdy ktoś jeden znajduje skarb, podczas gdy wszyscy inni go ominęli, lub gdy pocisk tralia w twego najbliższego sąsiada, a nie w ciebie, lub gdy ktoś zawsze przechodzi przez jakieś miejsce, ale tym razem tamtędy nie poszedł, a ci. którzy tam poszli po raz pierwszy — zginęli. Wszystkie tego rodzaju przypadki zasługują, jak się zdaje, na miano szczęśliwego losu.

Definicję dzielności lapt;if|). ponieważ jest to topos najbliżej związany z mowami pochwalnymi, podamy wówczas, gdy będziemy omawiać mowy pochwalne.

6. Drugi cel wymowy doradczej: pożytek

Widzimy zatem, jakie cele aktualne lub przyszłe mamy mieć na uwadze, kiedy doradzamy, i jakie, kiedy odradzamy, skoro te ostatnie są przeciwieństwem poprzednich. Ponieważ doradca ma na uwadze pożytek i ponieważ narada dotyczy nie samego celu. lecz środków, które do niego prowadzą, czyli tych rzeczy, których dokonanie przynosi pożytek |i ponieważ to. co pożyteczne, jest zarazem dobre, musimy wobec lego zapoznać się bliżej z podstawowymi elementami pojęcia dobra i pożytku].

Przyjmijmy, że dobrem jest to. co samo przez się jest godne wyboru i ze względu na co wybieramy coś innego, a również to. co jest przedmiotem pożądania przez wszystkie istoty, a przynajmniej przez wszystkie obdarzone czuciem i rozumem, lub to. ezego by one pożądały, gdyby posiadały rozum. Dla każdej

” Problem przyjaźni szerzej rozwija Aryaloleks w kMedZe II. rozdz. 1; por. również Et. nrk. ks. VIII. rozdz. 1-8.

■' Sprzyjający 1 o s jen jednym ze składników „szczęścia". niezależnym od człowieka (por. wyżej. 1360b 23. i Et. nik 1246b 37 ’nn >.