2010 01 12 1632

AiłUMłkł ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A*n*a ttiajx»i .'Mł

ISBN mm* 14.HB-4. C ty WN r»N 20M

Krionka Księga I

jednostki dobrem jest natomiast to. co jej zaleca rozum i co jej zaleci w każdym poszczególnym przypadku, a również to. czego obecność daje zadowolenie i poczucie samowystarczalności⁴⁰. Dobrem jest więc również to. co samowystarczalne, i to. co stwarza ten stan i go strzeże, i tego rodzaju rzeczy, które są jego konsekwencją, i to. co staje na przeszkodzie lub niszczy jego przeciwieństwa.

Jedna rzecz może być konsekwencją innej w dwojaki sposób: równocześnie lub następując po niej. Wiedza np. jest następstwem uczenia się. natomiast życie towarzyszy zdrowiu równocześnie. Jedna rzecz może być przyczyną istnienia innej rzeczy w potrójnym sensie: po pierwsze tak. jak „bycie zdrowym" jest przyczyną istnienia zdrowia, po drugie, jak je zapewnia pożywienie, i po trzecie, jak ćwiczenia gimnastyczne, które tylko w większości przypadków przysparzają zdrowia⁶¹. 7. naszych rozważań wynika więc, że również zdobycie rzeczy dobrych i pozbycie się złych musi być dobrem. Pozbyciu się zla towarzyszy bowiem równocześnie dobro, posiadanie dobra jest zaś następstwem jego zdobycia*². Dobrem jest również zdobycie większego dobra w miejsce małego i mniejszego zla w miejsce większego. Stosunek bowiem, w jakim to. co większe, przewyższa mniejsze, w pierwszym przypadku jest zyskiem (dobra), w drugim — stratą (zła|.

1362 b Dobrem są oczywiście również cnoty: dzięki ich posiadaniu czujemy się szczęśliwi, dzięki nim powstają tez inne dobra i szlachetne czyny**. Naturę każdej z nich i własności omówimy na innym miejscu ^w. Dobrem jest również przyjemność. Jej posiadania pragną przecież wszystkie żywe istoty. A zatem również rzeczy przyjemne i piękne muszą być dobrem: pierwsze, ponieważ, sprawiają przyjemność; z rzeczy pięknych natomiast, jedne, ponieważ są mile. inne. ponieważ same przez się są warte wyboru.

Jako dobra należy zatem kolejno wymienić: szczęście, gdyż ma wartość samo w sobie, jest samowystarczalne i ponieważ ze względu na nie wybieramy wiele innych rzeczy. Dalej: praworządność, męstwo, rozwagę, uzasadnioną dumę. dostojność i inne tego rodzaju postawy, ponieważ są to zalety duchowe⁴⁵.

® Por. Et. tuk. 1007 b 14-15: „Samowystarczalnym zaś nazywamy to, co samo przez «ę czyni Zycie godnym pożądania i wolnym od wszelkich braków; czymś takim zaś jest, naszym zdaniem, szczęście ułum D Gromska)

⁴¹ Podział len jest wyznaczony przez dwa rodzaje przyczyn II przyczynę wewnętrzna (formalną), którą w tym przypadku stanowi ..zdrowie )ako ukic". i 2) przyczynę zewnętrzna (sprawczą), która inozc być dla utrzymania stanu zdrowia „konieczna” (pokuim) lub „pomocna” (gimnastyka).

⁴¹ Pot. l.V69b 23 - 28 otjz Et. nik. 1131 b 16 - 23. O sposobach argumentowania na tej podstawie zob. Top. 117 b 3 - 9.

⁴‘ W oryginale cnoty określane sa jako: coiijukui i npOKtiicai. Różnice miedzy mini wyznacza różnica gatunkowa miedzy pojęciami: xoieiv i zpaztzw Ipor. Polis. 1254 a 5); xoieiv znaczy „zrobić coś”, czego efektem jest jakiś wylwór (np ulwór literacki): npdrmy znaczy zaś „działać”, jego efektem jest postępowanie. Wytworem cnót „pojetycznych" *a więc Jnrse dobra”, wytworem „praktycznych" — człowiek jako sprawca dobrych rzeczy.

⁴⁴ W rozdz. 9 lej księgi

** Na temat podziału cnót i zalet. zob. Et. mk. 1103 a 3 -1103 4 25