2010 01 12 1818

AiłUMłkł ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A*n*a ttiajx»i .'Mł ISBN mm* 14.HB-4. C ty WN r»N 2t»l

Retoryka Krifga I

tym cnoty i dokonania istot lepszych z natury, np. mężczyzny niż kobiety. I te. którymi sprawiamy więcej radości innym niż nam samym, bo na tym polega piękno sprawiedliwego czynu i sprawiedliwości. Raczej też zemścić się na swym wrogu niż. się z nim układać, bo oddać, co się komu należy, jest rzeczą sprawiedliwą^,s>. A to. co sprawiedliwe, jest piękne, nie ulegać zaś jest oznaką męstwa. Do rzeczy pięknych należy również zwycięstwo i cześć. Są one bowiem czymś pożądanym, nawet jeśli nie przynoszą owoców, i świadectwem wyższości naszych zalet. Piękne są też czyny, zasługujące na pamięć, i to tym piękniejsze, im bardziej na nią zasługują. I te. które trwają dłużej od naszego życia (i którym towarzyszy sława) oraz te, które są wyjątkowe i których nic dokonał nikt inny prócz n;is — są piękniejsze, bo pamięć o nich trwa dłużej. A również te dobra, które mc przynoszą korzyści, ponieważ bardzie j odpowiadają człowiekowi wolnemu.

Piękne jest również to, co jest indywidualną cechą poszczególnych narodów, i to, co jest symbolem rzeczy przez nic szanowanych. Piękną rzeczą jest np. noszenie długich włosów u Lacedcmończyków^l?l. ponieważ są symbolem człowieka wolnego; niełatwo byłoby istotnie wykonywać niewolniczą pracę nosząc długie włosy. I podobnie piękną rzeczą jest nie zajmować się żadną pracą fizyczną, bo mc jest cechą człowieka wolnego życie zależne od innych

Zarówno w przypadku pochwały, jak i nagany należy przyjąć za identyczne z istniejącymi cechami te, które są im pokrewne^,M i np. podejrzliwego nazywać ..zimnym" i ..intrygantem", prostolinijnego „uczciwym", niedrażliwcgo „uprzejmym". i podobnie w każdym przypadku wśród cech pokrewnych wybierać najbardziej pochlebną, i np. człowieka gniewliwego i niezrównoważonego nazwać szczerym, zarozumiałego dostojnym i czcigodnym. A również cechy posiadane IJ67 b w nadmiarze przedstawiać jako cnoty i np. człowieka zuchwałego przedstawić jako mężnego, a rozr/utnika jako hojnego. Tak bowiem myśli większość ludzi, a jednocześnie może to prowadzić do błędnego wnioskowania na podstawie przyczyny^IM: bo. jeśli ktoś naraża się na niebezpieczeństwo bez powodu, twierdzą, ze tym bardziej narazi się na nic w szlachetnej sprawie, lub, jeśli jest szczodry dla ludzi przypadkowych, to takim będzie i dla przyjaciół a przecież czynienie dobra wszystkim jest nadmiarem cnoty (tj. wadą).

^Iłi Jest to jaskrawy przykład postawy opartej na „naturalistycznym i pierwotnym" pojęciu sprawiedliwości

^1,1 Ksenotont (Ustrój Spam 11. i) przypisuje wprowadzenie tego zwyczaju prawodawcy Likurgi>wi. Podobnie Pluiarch, /.rtrrrjr 22.1.

^,H Pot. Poiit. 1278 a 11 -25.

Kwinlylian (Intl mat. III 7. 251 nawiązując do lego miejsca Re ton ki podkleiła znaczenie lego zabiegu retorycznego (nazywa go: .zlericalio vert*otum^-> ze względu na bliski związek, w jakim pozostają w stosunku do siebie cnoty i wady. Por. Arystoteles. Top. 111 a S.

^IV* W rozumieniu tym. jak wskazują podane przykłady, utożsamia sic dwie różne przyczyny i dwa różne cele. lub dokonuje się ich przemieszania, a więc zamiast: Jeśli .5 lo R i jeśli C to D. błerze się: jeśli A to I). w konsekwencji „narażanie się na niebezpieczeństwo bez. konieczności", które jest motywowane zuchwalstwem jwadąl. wyjaśnia się jako motywowane męstwem (cnotą! i uwaZa się za jodne szacunku