2010 01 12 1652

AiłUMłkł ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A*n*a ttiajx»i .'Mł

ISBN mm* 14.HB-4. C ty WN r»N 20M

ffe/ozyka Krifga I

dla przyjaciół¹", a jednocześnie możliwe, a to w podwójnym sensie: jako takie, których w ogóle można dokonać, i takie, których dokonuje się łatwo. Łatwymi z kolei są te, których dokonuje się bez trudu lub w krótkim czasie. Jako trudne określa sic bowiem to. co sprawia kłopot lub zabiera dużo czasu ^K\ |Wolimy) również (robić to) co odpowiada naszym życzeniom, a nic życzymy sobie przecież albo w ogóle zła, albo większego niż dobro ^u. Zło d/icjc się zaś wtedy, kiedy jest bezkarne lub gdy kara jest mała. (Wyżej cenimy] również własne Idokonania] i te. których nikt inny (nie dokonał] i które są wyjątkowe, bo płynie stąd większy zaszczyt^w. Poza tym te. które są dla nas odpowiednie, to jest — odpowiadają naszemu urodzeniu i uzdolnieniom. [Wyżej cenimy] również te rzeczy, których odczuwamy, jak nam się wydaje, brak i których rzeczywiście jest mało. niemniej jednak czynimy je celem naszego działania. Następnie — rzeczy łatwe do dokonania: są bowiem możliwe, ponieważ są łatwe; łatwymi do dokonania są takie, których potrafią dokonać wszyscy lub większość, tacy jak my lub gorsi od nas**. (Wolimy także czynić to), co sprawia przyjemność naszym przyjaciołom, lub to. co sprawia przykrość naszym wrogom. A także wszystkie te rzeczy, które lubią czynić ludzie przez nas podziwiani. (Wolimy robić] również to, do czego mamy przyrodzone uzdolnienia i w czym mamy doświadczenie: wierzymy bowiem, ze łatwo sobie z tym poradzimy. Ponadto te rzeczy, których |nic dokonał żaden zły człowiek: takie rzeczy zasługują bowiem na większą pochwałę. I te. których spełnienie odpowiada naszym pragnieniom, ponieważ wydają się nam nie tylko przyjemne, lecz. również lepsze Każdy najwyżej ceni te rzeczy, do których ma szczególne upodobanie: kochający zwycięstwa — jeśli odniesie zwycięstwo; 1363 b kochający zaszczyty — jeśli spotka go zaszczyt, kochający pieniądze — jeśli otrzyma pieniądze, a podobnie również inni. Takie są zatem przesłanki, na podstawie których należy szukać argumentów na temat tego, co dobre i pożyteczne.

„Wyrządzać krzywdę wrogom” lo dewiza, która towarzyszyła niemal całej kulturze greckiej (zob np Archiloch, frg. 66. Solon t. 5 (cd. Dichłi. Pindar Puk 2. 83 ■ 85). Wyjątek Klanowi postawa Sokratesa w dialogach Platona. C/ęslo uzasadnia on. ze ..lepiej doznać krzywdy niz skrzywdzić innych" (zob np Oorguii: 469 A im.). Por tez niżej |364 b 21 -23

^M Topos oparty na zasadzie „możliwości" i „łatwości" często był wykorzystywany w praktyce oraiorskicj Przykładów dostarcza m in pismo Isokratesa. Filip 39 - 56 ( możliwość^-) i 57-87 („łatwość").

“ Klipiycznc wyrażeniu Arystotelesa wymagani uzupełnienia Naiczęieicj komentatorzy i ilumaczc proponują uzupełnić skrótowe sformułowania przez „dobrem jes* również". Lepszy sens daje jednak uzupełnienie łych zdań przez: „wybierają", „wyżej cenią" (por. 1363 a 30-31. 36>. tym bardziej, że tematem lego utywku jest pojecie dobra jako rzeczy „przedkładanej nad inną”.

^M Dosłownie „wybieramy to. co ma mniej /ta ntż dobra", a więc takie Zło. które stanowi środek do osiągnięcia większego tuz ooo dobra

" Lliptyc/nic wyrażona myśl mozc być również rozumiana: „większym dobrem jest lo. co jest wyłącznie naszą własnością, czego nikt inny nie posiada, wyjątkowe, bo ma większą wartość".

“ Por. wyżej, 1363 a 21 -23 i przyp. 82.

’’ Wszystkie powyższe stwierdzenia znajdują |vtnc potwierdzenie w topu* argumentacji (sokratesa w jejco piśmie Filip (97 -14.3), Por Grimjldi ConwienM/y. orf loc., s 14(1.