2010 01 12 2340

AiłUMłkł ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A*n*a ttiajx»i .'Mł

ISBN mm* 14.HB-4. C ty WN r»N 20M

Rc fonia Księga II 4. Przyjaźń i nienawiść

Zastanówmy się z kolei nad tym, kogo lubimy¹⁵, a kogo nienawidzimy i dlaczego. Zacznijmy od określenia, czym jest przyjaźń i co oznacza słowo „lubić”. Przyjmijmy, że lubić kogoś to tyle. co życzyć mu tego, co uważamy za dobre, i to ze względu na niego, a nic ze względu na nas. i dążyć z całym swych 1.181 a sil do urzeczywistnienia tych życzeń. < Naszym przyjacielem jest zaś ten. kto nas lubi i kogo my również, lubimy. > Ci więc. którzy sądzą, że odwzajemniają tego rodzaju uczucia, uważają się za przyjaciół. Z założeń tych wynika, że naszym przyjacielem jest ten, kto podziela naszą radość w tym, co jest dla nas mile. i nasz ból w tym. co jest dla nas przykre, i to nie z żadnego innego powodu, lecz wyłącznic ze względu na nas samych. Wszyscy bowiem cieszymy się ze spełnienia tego, czego pragniemy, i bolejemy, jeśli spełniają się rzeczy przeciwne (naszym życzeniom). I dlatego wyrazem czyichś życzeń |dla nas] są jego (wspólne z nami] przeżycia radości i smutku. Następnie, przyjaciółmi są ci, którzy to samo uważają za dobre lub za złe <i tych samych ludzi za swych przyjaciół lub wrogów >, ponieważ w tym przypadku tych samych rzeczy muszą życzyć sobie nawzajem: kto zatem pragnie tych samych rzeczy dla kogoś co dla siebie, jest niewątpliwie jego przyjacielem. (Darzymy przyjaźnią) również tych, którzy wyświadczają nam samym lub naszym podopiecznym: dobrodziejstwa bądź wielkie, bądź wyświadczone chętnie, bądź w ważnym dla nas momencie i ze względu na nas samych: i tych. o których sądzimy, że są gotowi wyświadczyć nam takie dobrodziejstwa. I przyjaciół naszych przyjaciół, a więc tych, którzy lubią tych samych, co my lubimy, i są łubiani przez tych. których my lubimy.

A także tych. którzy mają tych samych wrogów, tj. nienawidzą tych samych ludzi, których my nienawidzimy, i są znienawidzeni przez tych, którzy są nam nienawistni. Wszyscy oni bowiem uważają te same rzeczy za dobre, które my za takie uważamy: pragną więc lego. co jest dobre również dla nas — a to przecież zgadza się / podaną definicją przyjaciela.

(Uczuciem przyjaźni darzymy) poza tym tych. którzy przychodzą nam z pomocą materialną i troszczą się o naszą pomyślność: dlatego właśnie szanujemy ludzi hojnych i mężnych. (Lubimy) również ludzi sprawiedliwych, a za takich uważamy tych, którzy nic żyją cudzym kosztem: ludzie ci utrzymują się z własnej pracy, jedni z rolnictwa, drudzy głównie z rękodzielnictwa. I tych [lubimy], którzy są umiarkowani, gdyż mc są niesprawiedliwi. Z tego samego powodu lubimy również ludzi nic sprawujących urzędów. I następnie tych, których przyjaciółmi pragniemy zostać, jeśli oni przejawiają to samo pragnienie. Muszą to być ludzie cnotliwi, cieszący się dobrą opinią albo u wszystkich, albo u najszlachetniejszych, lub u tych. którzy nas podziwiają lub których my podziwiamy. [Inbimy] również łych.

Tc względu na szerszy niż w językach nowożytnych zakres znaczeniowy stówa ę>tżav, jest rzecz-i niemożliwi! w przekładzie na język polski uZywać konsekwentnie jednego określenia W zależności od kontekstu termin icn oddajemy przez: Jubid", kocluC". „być przyjacielem".

Ili