2010 01 12 3326

AiłUMłkł ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A*n*a ttiajx»i .'Mł ISBN mm* 14MB-4. C ty WN r»N 2t»l

/fi-ron i.a    Kuęęti III

u Gorgiasza¹*: a nawet jeszcze obecnie wielu niewykształconych ludzi sadzi, że tacy mówcy przemawiają najpiękniej. Ale to nieprawda, bo mny jest styl prozy niż poezji. Potwierdza co zresztą życic, skoro nawet tragicy nic posługują się już tradycyjnym sposobem wyrażania, lecz zarówno, zarzucając tetrametry trocheiez-nc. zaczynają używać jambów (ponieważ miara la jest ze wszystkich miar wierszowych najbardziej zbliżona do rytmu prozy), jak też unikają wszelkich słów nic używanych w mowie codziennej, którymi dawni poeci przyozdabiali swoje utwory i których dziś jeszcze używają poeci piszący heksametrem. Toteż naśladowanie maniery poetyckiej, którą nic posługują się już sami poeci, może budzić tylko śmiech. Jasne zatem, że nic musimy tu zajmować się szczegółowo całokształtem zagadnień stylistycznych, ale tylko o ile wchodzą one w zakres przedmiotu obecnego wykładu. Zagadnienia stylu poetyckiego omawia Poetyka

2. Zalety stylu: jasność' i slosowność

1404 i> Na podstawie dokonanych tam ustaleń przyjmijmy zatem, że zaletą stylu jest jego jasność. Świadczy o tym fakt. że mowa nie spełnia swego zadania, jeśli jasno nic przedstawia myśli. Jej styl nic może być ani przyziemny, ani zbyt wzniosły, ale stosowny |do jej przcdmiotul. Styl poetycki nie jest oczywiście przyziemny, ale niestosowny dla prozy. Jasność stylu zapewniają czasowniki i rzeczowniki pospolite. Aby natomiast uchronić go od przyziemności i przyozdobić, trzeba sięgnąć do innych słów. o jakich mowa w Poetyce^,6; odejście od wyrażeń potocznych sprawia bowiem, że styl wydaje się bardziej uroczysty. Bo tak. jak doznajemy odmiennych uczuć przy spotkaniu z cudzoziemcami i współobywatelami, tak samo różne uczucia budzi w nas styl. Dlatego właśnie język mowy codziennej należy zabarwić obcym kolorytem. Ludzie znajdują bowiem przyjemność w tym, co ich zadziwia, a zadziwiają ich rzeczy niespotykane. W wierszach wiele rzeczy sprawia takie efekty i są one tam czymś naturalnym, ponieważ przedmiotem poezji są sprawy i ludzie dalecy od codzienności. O wiele mniej stosowne są takie efekty w prozie, bo jej przedmiot jest skromniejszy. Zresztą, nawet w poezji nie byłoby rzeczą zbyt stosowną, gdyby ozdobnym językiem przemawiał niewolnik lub bardzo młody człowiek, lub gdyby mówiło się w ten sposób o rzeczach zbyt błahych, bo i tu stosowność wymaga czasem podwyższenia, czasem obniżenia tonu. Dlatego twórcy winni ukrywać swą sztukę i sprawiać wrażenie, że mówią w sposób naturalny, a nic wyszukany, ho tylko naturalny sposób mówienia hud/i wiarę, wyszukany przeciwnie: słuchacze bowiem węsząc zasadzkę, nabierają

¹⁴ Goegiasz z l.conlinpi. jedni z. najbardziej znanych postaci w Grecji V w. p.n.c. Twórca i pierwszy teoretyk prozy artystycznej. konkurującej z poezja. Krytyka jego prozy poetyckiej, jakiej dokonuje lu Aryttotcict. przypomina krytykę dokonany przez Itokraiesa w Euagoratif (10-11)

” W ro/iiz 20-22 "■ Zofc rozdz 21-22.

174