2010 01 12 3517

AiłUMłkł ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A¹n¹a ttiajx»i .'Mł

ISBN mm¹ 14.HB-4. C ty WN r»N 20M

Re ton ta — Księga III

a podobnie nastrojeni słuchacze chętnie słuchają takich słów. Styl ten jest więc właściwy dla poezji, bo jest ona dziełem natchnienia⁸¹: w ten sposób można mówić bowiem albo będąc w uniesieniu, albo ironicznie, jak czyni to Gorgiasz² lub Platon w pewnych miejscach w Fajdrosic ¹\

8. Ryim prozy

Tekst prozy nic powinien mieć metrycznej formy wiersza ani też nic powinien być pozbawiony rytmu. Forma metryczna nic budzi wiarygodności, ponieważ wydaje się sztuczna i rozprasza uwagę słuchacza. Sprawia, żc czeka on na ponowne pojawienie się tego rodzaju miar wierszowych, podobnie jak dzieci, które podchwytując pytanie heroldów: „kogo wyzwoleniec wybiera na swego patrona?" odpowiadają: ..KIeona"“. Z drugiej strony tekst, który nie ma rytmu, nie ma też żadnych ograniczeń, a powinien je przecież posiadać, ale nic wyznaczone miarą wiersza. To bowiem, co nic ma granic, nic sprawia przyjemności i jest trudne do zrozumienia. Granicę wszystkim rzeczom wyznacza przecież liczba, a tą liczbą dla formy językowej jest właśnie rytm. podczas gdy miary wierszowe są tylko jego odcinkami. Dlatego proza musi posiadać rytm. mc może natomiast posiadać miar wierszowych, bo zamieni się w poezję. Nie wolno jednak stosować rytmu rygorystycznie, lecz tylko w ograniczonym stopniu.

Wśród różnych rytmów — heroiczny jest rytmem dostojnymale nic jest stosowny dla prozy i wymaga akompaniamentu muzycznego. Jamb^,h natomiast to właśnie sposób mówienia wielu ludzi, toteż ze wszystkich miar wierszowych najczęściej w rozmowie posługujemy się jambami. Forma językowa przemowy musi być jednak uroczysta i podniosła⁸⁷. Trochej¹⁸ swym rytmem zbliza się nadto

186

1

*’ Pot. Plalon. Fajdroi 2-15 A. Ohrtma Sokratesa 22 C. Uczta 209 A - D.

Przekładem ironii Gorgiasza mozc być m m. cytowana wyżej jego wypowiedź na lemat jaskółki iU<HSb 15). Istotę ironii Gorgiasza wyjaśnia szerzej Arystoteles w Polu. (1276 b 27 n.).

“ Zoil. Plalona Fajdras |238 D i 241 E). gdzie .Sokrates z ironu reaguje na entuzjazm swego młodego low-ar/ysza i mówi o swym rulchnieniu przez Nimfy.

2

Aluzja do demagoga Klcona, który ze względów politycznych udawał obrońcę biednych i maluczkich ipor AryMofanes, Żaby 569) Posiać PafUgona w R\xtnach Arystofancso jest srylizowana na rym demagogu Celność i rytmiczność tej odpowiedzi podkreśla w przekładzie ry m VV Aicnuch każdy niewolnik, który przechodził do klasy roetojków. muual nucć urzędowo zatwierdzonego opiekuna spośród obywarelt.

⁹ Rytm heroiczny — daktyl (-HnA powtórzony sześciokrotnie tworzył miarę wiersza używanego w eposie greckim (por. Port. 1459 b 33: .Wiersz bohaterski jest bowiem najbardziej spokojnym i najdostojniejszym rodzajem z miar wierszowych”).

Metrum jambtezne łez—cz—). jako najbardziej zbłizonc swym rytmem do mowy codziennej, używane było w partiach dialogowych tragedii.

' Podniosła w len sposób przetłumaczono bezokolicznik ńcesiijarii. który oznacza „odsuwanie od normy", a więc p«xlmosło(ć. ale i „ekstazę" wywołaną wzruszeniem

* Mer rum troclseicznc <—vz-^-vz), klórego nazwa pochodzi od trecho Ibiegnę), było używane w paniach dramatu odznaczających się szybkim tempem rozwoju akcji