22

h u? ft-aaoa s³^

istona Policji w Polsce -

- iLibrary Reader

Limit wydruku: 0

Strona 22/228

£1 © © © &

AUMItMMfittt.AtH    tfiwwW

^^TWk Organuatp beipleuensiwa l porządku publicznego od powstano pastwa do utraty mepodległoia w 179S roku

a w wieku XVIII niespotykanym w ogóle. Stanowi to zapewne wyraz upadku politycznego i gospodarczego miast polskich na przełomie XVII i XVIII wieku.

W Warszawie, mieście stołecznym, istniały sprzyjające warunki do rozkwitu przestępczości, zwłaszcza kradzieży i rozbojów. Na podstawie materiałów źródłowych wiadomo, że stołeczny instygator miał dużo zajęć związanych z sądzeniem drobnych złodziei, kieszonkowców i sprawców napadów rabunkowych. Na początku XVIII wieku, za Augusta II, ściganiem miejscowych przestępców zajmow-ała się licząca 100 osób armia miejska, podzielona na oddziały polskiego i cudzoziemskiego autoramentu. Za panowania Augusta III jej stan kadrowy zmniejszył się do 24 żołnierzy pod wodzą wachmistrza, ubranych w polskie stroje.

Szczególna sytuacja powstawała w mieście, gdy przybywał monarcha. Obowiązki służb miejskich w zakresie ochrony porządku publicznego dublował wówczas marszałek wielki koronny dysponujący organem wykonawczym w postaci straży marszałkowskiej. W drugiej połowie XVIII wieku ta straż stała się taktycznie aparatem policyjnym w Warszawie, tracąc powoli swoją pierwotną funkcję - ograniczającą się jedynie do czuwania nad osobistym bezpieczeństwem króla. Żołnierze tej straży nosili niebieskie mundury uszyte na wzór węgierski, dlatego tri mieszkańcy Warszawy nazywali ich „węgrami" lub „kurpikami", a to z powodu lichego obuwia, jakie nosili. W omawianymi okresie w chorągwi straży służyło przeszło 450 żołnierzy. Byli oni przeznaczeni do wykonywania czynności o charakterze prewencyjnym. Ponieważ plagą ulic warszawskich byli drobni złodzieje, bardzo uciążliwi dla mieszkańców, członkowie straży marszałkowskiej przeprowadzali akcje łapania przestępców na gorącym uczynku oraz wspomnianych już tzw. ludzi luźnych.

1.3. Służby policyjne w Polsce w dobie reform ustrojowo-politycznych w drugiej połowie XVIII wieku

Reformy życia społecznego, które król Stanisław August Poniatowski rozpoczął na początku panowania w drugiej połowic XVIII wieku, objęły również sferę prawno--ustrojową ówczesnego państwa polskiego. Jednak aktywizacja zachowawczych rodów magnackich, korzystających z kurateli carskiej, spowodowała zahamowanie procesu reform. Paradoksalnie, utworzenie w 1775 roku, pod wpływem sugestii carskiego ambasadora, Rady Nieustającej, dało możliwość stworzenia skutecznego centralnego organu władzy rządowej.

IW skład Rady Nieustającej wchodziły departamenty st a now iące (juasi-m i nister-slwa. Był to pierwszy organ państwowy, który nadzoiował działalność organów policyjnych w całym kraju.

sun    Ite!ix iLibrary Reader

21 - Paint

09:19