27

EU U? ^)^łf\ J\ D D S? ^    & Limit wydruku: 0

istona Policji w Polsce -

- iLibrary Reader

Strona 27/228

VkJe*A,H**wWf-**e-rw»* lUlił4.*a^MMVmi«Ut

U. Slujb> pifc/y* w Pcisce wdibtt rtfcrm ustrcj^o polc>vai><h w drugiej połowie XVI wieku

Departament dość często musiał korzystać z tego uprawnienia. Gdy zawieszono w czynnościach burmistrza Mławy, musiano sił? przywracać porządek w mieście. Z kolei w marcu 1788 roku na wniosek starosty sokołowskiego wysłano żołnierzy, aby wyegzekwować wpłacenie przez, mieszczan zaległych podatków do kasy miejskiej. W tym samym roku Departament został zmuszony do udzielenia wojskowej pomocy Komisji Dobrego Porządku w Brześciu Litewskim, która nie była w stanie podjąć swych obowiązków z powodu oporu miejscowych mieszczan. Podobnych przykładów niechęci mieszczaństwa w miastach królewskich do dostosowania się do nowej sytuacji można podawać więcej.

Użycie wojska było jedynie rozwiązaniem doraźnym, w związku z tym Departament Policji starał się zbudować podporządkowany sobie lokalny aparat administracyjny złożony z urzędników mianowanych przez Radę i od niej zależn><ch. Nie mogli w tymi uczestniczyć zdeprawowani i powiązani miejscowymi układami starostowie. Przeprowadzane przez subakemów kontrole, chociaż miały charakter prowizoryczny, przynosiły bardzo pozytywne efekty.

Rocznie przeprowadzono około trzydziestu lustracji miast królewskich. Pozwalały one zorientować się, jaka jest kondycja finansowa i gospodarcza tych miast. Dostarczyły niebagatelnej wiedzy na temat poziomu życia ludności miejskiej, poziomu zadłużenia, a przede wszystkim stanu przywłaszczonych przywilejów i gruntów królewskich.

Początkowo Departament powierzał swoje obowiązki miejscowym urzędnikom magistrackim. świadczy o tym przykład Radomia, gdzie w 1787 roku powołano urząd administratora dochodów i wydatków miasta. Urząd objął członek Rady Miejskiej - Antoni Majewski liczono, iż zna on meandry polityki lokalnej i naturalne możliwości zwiększenia dochodów królewskich. Do jego obowiązków należało systematyczne informowanie Departamentu o dochodach i wydatkach miasta, stanie gospodarki miejskiej oraz wyszukiwanie nowych źródeł dochodów. Polityka Departamentu Policji mająca na cełu pozyskanie niektórych członków władz miejskich wzbudzała oburzenie i opór mieszczan. Reprezentujący ich starosta radomski wnioskował o odwołanie tego administratora. Departament nie ugiął się pod naciskiem, wręcz przeciwnie, jeszcze usilniej próbował przekonać mieszczan miast królewskich do nowych metod administrowania.

W październiku 1787 roku zorganizowano wspólne posiedzenie delegatów mieszczaństwa radomskiego i władz Departamentu. W efekcie sami mieszczanie uzyskali prawo obsadzenia urzędu wspomnianego administratora, co przyniosło pozytywne skutki - dochody miasta w ciągu roku wzrosły prawic pięciokrotnie. W ten sposób powoływano tez administratorów w innych miastach. Aby wzmóc zainteresowanie wzrostem dochodów, Rada Nieustająca wprowadziła dziesięcioprocentową prowizję od pozyskanych środków dla administratorów i przedstawicieli władz miejskich. W taki sposób zamierzano promować przedsiębiorczych urzędników i ograniczać korupcję.

Przedstawiony projekt stanowił kolejny krok w tworzeniu terenowej administracji rządowej obejmującej ze zrozumiałych względów jedynie miasta królewskie, jednocześnie

F* Ite!ix iLibrary Reader

bez tytułu - Paint

09:20