368

Rozdział 22

Zmieniające się społeczeństwa

(lata czterdzieste i pięćdziesiąte)

Wzrost Ludnościowy i gospodarczy

Lata politycznych napięć były zarazem okresem szybkich zmian społecznych. Przede wszystkim dało się teraz zaobserwować zwiększanie się liczby ludności i coraz większy nacisk na zdobywanie środków utrzymania. Zjawiska te miały się stać źródłem wielu różnych problemów.

W Egipcie wzrost trwał już od ponad wieku i nabierał coraz większej szybkości. W latach trzydziestych XIX wieku tempo przyrostu ludności wynosiło nieco ponad 1 procent rocznie; w 1969 wahało się w granicach od 2,5 do 3 procent; liczba populacji zwiększyła się z 16 milionów w 1937 do 26 w 1960. Zmiana była przede wszystkim wynikiem spadku umieralności z 27 promili w 1939 roku do 18 promili; w tym okresie szczególnie zmniejszyła się śmiertelność niemowląt, która spadła ze 160 do 109 na tysiąc urodzin. Natomiast sam przyrost naturalny uległ niewielkim zmianom. Podobne tempo wzrostu istniało w innych krajach, chociaż proces ten pojawił się później niż w Egipcie. W Maroku do roku 1940 przyrost ludności był - jak się wydaje - niewielki; ale w ciągu następnych dwudziestu lat nastąpił wzrost z 7 do 11,5 milionów. W Tunezji przyrost w tych latach wynosił od 2,6 do 3,8 milionów, w Syrii z 2,5 do 4,5, w Iraku z 3,5 do 7 milionów.

Skutkiem takiego gwałtownego wzrostu była zmiana struktury wiekowej populacji; w 1960 roku połowa mieszkańców większości krajów liczyła mniej niż 20 lat. W strukturze ludności następowały jeszcze inne zmiany: liczba obcokrajowców, którzy odgrywali tak znaczną rolę w gospodarce, uległa zmniej-