Fitopatologia leśna (6)

2.    Rak bakteryjny jesionu .................................................................................... 260

3.    Rak tarczowaty topoli ..................................................................................... 261

4.    Rak gruzetkowy drzew liściastych ................................................................... 261

5.    Gruzelek świerka ............................................................................................. 263

6.    Rak modrzewia ............................................................................................... 264

XVI.    Choroby systemiczne ................................................................................................ 268

1.    Nekroza łyka wiązu ......................................................................................... 268

2.    Bakteryjne więdnięcie wierzby ........................................................................ 269

3.    Holenderska choroba wiązu ............................................................................ 270

4.    Zamieranie dębów ........................................................................................... 274

5.    Więdnięcie drzew liściastych ............................................................................ 276

6.    Srebrzystość liści ............................................................................................. 276

XVII.    Choroby korzeni ........................................................................................................ 278

1.    Guzowatość korzeni ......................................................................................... 278

2.    Opieńkowa zgnilizna korzeni ........................................................................... 280

3.    Huba korzeni .................................................................................................. 291

4.    Inne choroby korzeni ....................................................................................... 298

5.    Mikoryzy a choroby roślin drzewiastych ......................................................... 301

a.    Morfologiczno-anatomiczne cechy mikoryz ................................................ 302

b.    Warunki występowania mikoryz ................................................................. 304

c.    Funkcje mikoryz ......................................................................................... 305

XVIII.    Zgnilizny i barwicę drewna ........................................................................................ 308

1.    Istota zgnilizn i barwie ..................................................................................... 308

2.    Podział zgnilizn ............................................................................................... 309

3.    Identyfikowanie zgnilizn .................................................................................. 311

4.    Biologia grzybów rozkładających drewno i zwalczanie zgnilizn ....................... 312

XIX.    Przegląd zgnilizn drewna ........................................................................................... 313

1.    Zgnilizna biała jamkowata sosny (= huba sosny) ............................................. 314

2.    Inne zgnilizny białe jamkowate ........................................................................ 320

3.    Zgnilizna biała jednolita jodły ......................................................................... 321

4.    Saprotroficzna biała jednolita zgnilizna biciu drzew iglastych ......................... 322

5.    Zgnilizny białe jednolite drewna drzew liściastych .......................................... 323

6.    Zgnilizny brunatne drewna drzew iglastych ..................................................... 334

7.    Zgnilizny brunatne drewna drzew liściastych .................................................. 338

8.    Zgnilizny brunatne drewna w budynkach ........................................................ 341

9.    Zasady zwalczania zgnilizn drewna w budynkach ........................................... 343

XX.    Przegląd barwie drewna ............................................................................................. 345

1.    Sinizna ............................................................................................................. 345

2.    Brunatnienie .................................................................................................... 349

3.    Inne barwicę .................................................................................................... 350

Literatura    ................................................................................................................................ 351

Skorowidz rzeczowy................................................................................................................. 371

Przedmowa do wydania IV

Kolejne, już IV, wydanie podręcznika ,,Fitopatologii leśnej" ukazuje się nie tylko z powodu potrzeby zaopatrzenia studiującej młodzieży w tę pomoc naukową, ale także z powodu potrzeby wprowadzenia do niego niezbędnych poprawek i uzupełnień. Tych ostatnich nasuwało się bardzo dużo, tak więc trzeba było dokonać ich wyboru, co wydaje się wpłynie na współczesny i przyszły kształt podręczników fitopatologii leśnej.

Powodując się tymi względami, postanowiłem nie wprowadzać do podręcznika osobnej części poświęconej chorobom ekosystemów leśnych i związanemu z tym problemowi „zamierania lasów" na dużą skalę sensu Schutt (1986); jest to zagadnienie tak istotne i tak rozlegle, że wymaga odrębnego potraktowania i to na skalę szerszą, niż mogą na to pozwolić ramy przedmiotu „Jitopatologia leśna". Nie wprowadziłem też na szerszą skalę materiału z patofizjologii roślin, który, aczkolwiek bardzo istotny i współcześnie o wielkim znaczeniu dla dalszego rozwoju fitopatologii, powinien być poszukiwany raczej w podręcznikach fitopatologii ogólnej, np. u Gaumanna (1959), Strobela i Mathrego (1970) lub tv jeszcze bardziej wyspecjalizowanych opracowaniach (Rubin i Arcichowska 1960, Goodman, Kiraly i Zaitlin 1967 lub Wood 1976). W obecnym wydaniu poszerzono natomiast informację o patogenezie chorób roślin, głównie przez uwzględnienie zagadnienia stresu, ale także przez unowocześnienie rozdziału o wirusach (opracowała go doc. dr hab. Zofia Fiedorów) i mikoplazmach (MLO) jako patogenach drzew leśnych. Ponadto wprowadzono też stosunkowo liczne zmiany i uzupełnienia do szczegółowej części podręcznika, dotyczące przede wszystkim osutki sosny ( Lophodermium spp., Cycloneusma minus, Sclerophoma pytliiopliila i in.), czarnej zgnilizny żołędzi (Ciboria batchia-na), zamierania pędów sosny (Gremmeniella abietina), zamierania wierzchołków pędów sosny (Sphaeropsis sapinea), raka tarczowatego topoli (Ceratocystis fim-briata), nekrozy łyka wiązu (Mycoplasma sp.), zamierania dębów (Ceratocystis ^SPP )> opieńki (gatunki rodzaju Armillaria) i huby korzeni (Heterobasidion anno-sum).

Uprzejmie dziękuję wszystkim, którzy zechcieli zwrócić uwagę na braki poprzedniego wydania podręcznika, prosząc zarazem o podobnie życzliwe ustosunkowanie się do obecnego wydania. Szczególnie dziękuję Pani doc. dr Z. Fiedorów za napisanie do niniejszego wydania rozdziału ,, Virus - wirusy”, a także wszystkim, którzy w jakikolwiek sposób pomagali mi tr przygotowaniu IV wydania podręcznika.

Karol Mańka