g0 bmp

E. Andnejewska-Golec, L. Świątek

1. Rząd: Pseudophyllidea Rodzina: Diphyllobothriidae

Gatunek: Diphyllobothrium latum (L.) Liihe - Bruzdogłowiec szeroki

Pseudophyllidea obejmuje tasiemce, które posiadają dwóch żywicieli pośrednich. Charakterystyczny jest skoleks, który nie jest uzbrojony ani w przyssawki, ani w haki, lecz posiada dwie bruzdy czepne (ryc. 42). Cechą budowy wewnętrznej jest macica otwierająca się na zewnątrz własnym otworem.

szerokiego widoczny z boku (a) i w przekroju poprzecznym (b) (wg 31).

Do rodziny Diphyllobothriidae należą tasiemce byt-ujące w jelicie cienkim głównie ptaków, ssaków, niekiedy gadów, także człowieka. Skoleks różnie wykształcony, nieuzbrojony.

Występowanie. Bruzdogłowiec szeroki występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej, głównie wśród ludności zamieszkującej tereny nadwodne, jak delta Dunaju, wybrzeże Bałtyku, nad jeziorami w Kanadzie, Finlandii i innych krajach zasobnych w zbiorniki słodkowodne. W Polsce spotykany rzadko. Bytuje w jelicie cienkim człowieka, a także innych ssaków (np. fok, lisów, psów, niedźwiedzi), których pożywieniem są m.in. ryby. U ludzi występuje na terenach, gdzie panuje zwyczaj spożywania surowych lub półsuro-wych i wędzonych ryb.

bolo

ć ¹

M\QCl#W4Cik

Budowa. Diphyllobothrium latum należy do największych tasiemców, jego strobila może osiągać długość 15 m i więcej (ryc. 44), zbudowana jest z ok. 4000 proglotydów, z których ok. 1/5 stanowią proglotydy młodociane, reszta - rozrodcze (ryc. 43). Macica w tych ostatnich przyjmuje kształt rozetki (ryc. 39). Jaja są wydalane bezpośrednio z macicy przez specjalny otwór na stronie brzusznej progloty-du, do światła jelita żywiciela (iyc. 43). Końcowe proglotydy, nie produkujące już jaj, ulegają rozpadowi w jelicie żywiciela.

Ryc. 43. Proglotyd dojrzały bruzdogłowca szerokiego; D - żółtnik, Ed - gruczoł Mehlisa, Ex - przewód wydałniczy, G - otwór płciowy, H -jądra, O - jajnik, Ud - ujście maci-cy, V - pochwa, Vd - nasieniowód (wg 31).

Rozwój. Duże zasługi w wyjaśnieniu rozwoju bruzdogłowca szerokiego położyli dwaj polscy uczeni: tĆ. Janicki i W. Michajłow.    '    V

Z jaja (ryc. 44) w środowisku wodnym wylęga się larwa koracydium (coracidium), która jest uzbrojona w 3 pary haków. Larwa opatrzona rzęskami pływa i następnie jest połykana przez pierwszego żywiciela pośredniego, którym są oczliki z rodzaju Cyclops i Diaptomus. W jelicie oczlika koracydium zrzuca urzęsiony nabłonek i za pomocą haków oraz gruczołów penetracyjnych przedostaje się do jamy ciała, gdzie rośnie i po 10-12 dniach osiąga długość ok. 0,5 mm. W tym czasie na tylnym

Ci SI