g2 bmp

_E. Andrzejewska-Golec, L. Świątek_

Opracowano także nowoczesne metody diagnostyczne oparte na wykrywaniu w wodnych wyciągach kału koproantygenu Giardia zz. pomocą testu immunoenzymatycznego lub analizie DNA (diagnostyka molekularna) pasożyta przy użyciu sond molekularnych. Ostatnia z tych metod, wysoce czuła i swoista, nie jest na razie powszechnie dostępna, gdyż wymaga drogiej aparatury i odpowiednich odczynników.

Zapobieganie i zwalczanie. Należy chronić żywność oraz wodę pitną przed zanieczyszczeniem kałem i dostępem owadów. W wodzie o temp. 18°C cysty żyją ok. 1 miesiąca, w wilgotnym kale -ok. 3 tygodni. Ważnym elementem zapobiegawczym jest mycie rąk przed jedzeniem. Osoby stykające się z żywnością powinny być okresowo badane na nosicielstwo i w razie wykrycia pasożyta -leczone.

***

Preparat: 1. trofozoit; a. z hodowli in vitro; b. z treści dwunastniczej pobranej od chorego; preparat trwały, barwiony barwnikiem Giemsy. 2. cysta w rozmazie kału, preparat trwały, barwiony trój-chromem.

Obserwacja. Pow. 600xlub 1000x.

Ad 1. Zwracamy uwagę na charakterystyczny kształt trofozoitów. Cytoplazma wybarwia się na kolor jasno fioletowy, a organelle - ciemnofioletowy. Widoczne są duże jądra w przedniej rozszerzonej części komórki, 4 pary wici wolnych, 2 aksonemy i zazwyczaj bardzo silnie barwią się ciałka pośrodkowe krzyżujące się z aksonemami.

Ad 2. Wśród różnych wybarwionych cząstek kału widzimy owalne, zielonkawe cysty, wewnątrz komórki można zaobserwować jądra (2 lub 4) oraz inne elementy budowy.

Rysunek: 1. odrysować trofozoit z uwzględnieniem charakterystycznych elementów budowy; 2. narysować cystę z widocznymi w niej organellami. ,

2. Gromada: Lobosea (Rhizopoda) - Korzenioaóżki

Są to pierwotniaki pozbawione pellikuli, skorupkowe lub bezskorupkowe o ciele bezkształtnym, posiadającym zdolność wysuwania nibynóżek. Należą tu gatunki wolno żyjące i pasożytnicze.

Rząd: Amoebida - Pelzakowce

Do tego rzędu zalicza się pełzaki bezskorupkowe, wolno żyjące (Amoeba), pasożytnicze (En-tamoeba) i komensalne (Entamoeba). Niektóre pełzaki wolno żyjące z rodzaju Acanthamoeba i Na-egleria mogą stać się groźnymi pasożytami wywołując przypadki śmiertelne zapalenia mózgu i opon mózgowych.

1. Gatunek: Entamoeba histolytica Schaudinn - Pełzak czerwonki

Występowanie. Najczęściej pasożyt ten spotykany jest w strefie tropikalnej i subtropikalnej, w Polsce rzadko. Występuje u człowieka w ścianie jelita, wątrobie, płucach, śledzionie, niekiedy w mózgu.

Budowa. Pełzak czerwonki tworzy postacie trofozoitu i cysty. Trofozoit (ryc. 8) o długości 20-60pm wytwarza języczkowate wypustki ektoplazmy - nibynóżki. W endoplazmie znajduje się pęcherzykowate jądro, nie widoczne za życia. Kariosom ułożony jest w jądrze z reguły centralnie, a chromatyna przylega w postaci drobnych grudek do błony jądrowej. Charakteryzuje się zdolnością erytrocytofagii (za pomocą nibynóżek fagocytuje krwinki czerwone): w wodniczkach pokarmowych można znaleźć erytrocyty.

Cysta (ryc. 10.1,10.2) o średnicy 10-20 pm, otoczona jest grubą błoną. Posiada 1, 2 lub 4 kuliste lub wrzecionowate jądra z kariosomem ułożonym z reguły centralnie, jak u trofozoitu. W młodych cystach występuje wodniczka zawierająca glikogen, zwana też wodniczką jodofilną (glikogen