klsti308

337

BGBMUŁ 1*. OSBÓBKA ILOŚCI, BOGU 1 SKÓB

szach, poruszanych wodą. Jednak tu i owdzie przechowały się jeszcze prymitywne sposoby. Do najpierwotniejszych należy folowanie rękami, jakie widzieć można gdzie niegdzie na Wielkorusi, oraz deptanie samodziału nogami. Na obszarach dzisiejszej Polski deptanie nogami, czyli, jak mówią włościanie, „mięcie" wełnianych tkanin, spotkałem dotychczas wyłącznie w jednej okolicy zachodniego Polesia, między Kobryniem a Włodawą, zaś p. Cz. Pietkiewicz notował je w r. 1928 we wsi Czorcze pod Kamieniem Koszyrskim. Według moich danych sukno zeszywają przed „mięciem" nakształt torby, „aby się podczas deptania nie rozchodziło", poczem kładą je do koryta lub innego odpowiedniego płytkiego naczynia i, zalawszy dobrze ciepłą wodą

0    tyle, aby zamokło, depczą. (We wsi Czorczach zalewają gorącą wodą

1    depczą, gdy nieco przestygnie). Zupełnie ten sam sposób folowa-nia znany jest na Wielkorusi oraz na Żmudzi.

349. Na Wielkorusi tłuką też wełniane samodziały w stępach, zaś na wschodniem Mazowszu, tu i owdzie na Białorusi i na mało-ruskiem Polesiu -folują je zapomocą przyrządu, podobnego do magla i składającego się z wielkiej ławy, zakarbowanej na wierzchu, oraz z podobnie zakarbowanego ciężkiego pokrycia, które kilku mężczyzn porusza tam i zpowrotem po ławie. I przy tym sposobie, jak wogóle zwykle przy folowaniu, polewd się materjał ciepłą wodą. Starą nazwą słowiańską dla sfalowanej tkaniny wełnianej jest wyraz sukno.

Rozdział 10. Obróbka kości, rogu i skór.

350.    Kość zwierzęca małe ma dziś znaczenie w obrębie gospodarki ludowej Słowian. W głuchych zakątkach Polesia, na Wielkorusi etc. spotykamy wprawdzie jeszcze bardzo prymitywne kościane wyroby, jak np. narzędzie, używane przy wyplataniu łapci (ob. fig. 315) i t. p. Znane^Nsą też tu i owdzie drobne przedziurawione kostki, z których dzieci, nanizawszy je na sznurek, sporządzają sobie^Bucżące zabawki. Ale naogół wyroby z kości należą do zupełnie wyjątkowych, a najważniejszemi z pośród nich są chyba wyłącznie łyżwy i płozy drobnych sanek, z jakiemi się spotykamy w niektórych okolicach

“"serbochorwacji (oraz Węgier i innych krajów europejskich; ob. §§ 336 i 640).

351.    Większe znaczenie ma^róg bydlęcy, kozi, łosi i t. p. Z koziego rogu wyrabiane są pospolicie^ w niektórych krajach Serbochor-wacji oraz tu i owdzie na ziemiach bułgarskich i północno-słowiań-skich oprawy do składanych nożów, u nas kozikami zwanych (§ 296). Z rogu bydlęcego i koziego sporządzane są narzędzia muzyczne (patrz o tern w II części książki), rożki garncarskie, używane do malowania naczyń, rożki zastępujące bańki w ludowej medycynie,

K. Mostyński. Kultura lodowa Słowian, c*. I.    '    22