Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 023800

Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne - Andrzej Markowski - iLibrary Reader

nu u? o* - & o* □ □    ^

Limit wydruku: 0

Strona 130/293    £1 © ©    © &

A. UukwtU rtWrw.i Jfiyta /n-hlń-ti' Tnyit. ZagaMah ItkttMnt.Wtnatmia XOS ISBN O-Ol I4$ł»«. O hy WN PWN MUS

nic mogą tych nowych żywiołów w siebie wchłonąć i na swoją modłę przerobić. To nic mogło pozostać bez wpływu na język. Na usypany od wieków ląd stały polskiego języka literackiego uderzyła gwałtowną siłą nowa fala. która tu i ówdzie zalewa wytwory dawnej tradycji i wyrzuca na powierzchnię nowe obyczaje. Powstaje żywiołowa walka między starym a rodzącym się światem. Żaden z nich jeszcze nic zwyciężył, pojednanie nic nastąpiło, panuje niepewność i zamieszanie. język przechodzi kryzys”²⁶⁸. ..Doba obecna wysuwa nowe. nic mniej doniosłe zadanie. Naród polski przeżywa obecnie głębokie przeobrażenia, [wskutek zaborów] Wytworzyły się więc pewne dzielnicowe różnice językowe, zwłaszcza w zakresie języka urzędowego. Taki stan rzeczy obraża dotkliwie właściwie pojmowaną kulturę językową i wysuwa potrzebę zaradzenia groźnemu złu. Praca nad ujednostajnieniem i rozpowszechnieniem ogólnopolskiej normy językowej ma do czynienia także z wpływami dialektów ludowych (...) Nurtujące w nim jak i gdzie indziej tendencje przekształcające były miarkowane żywą tradycją językową, panującą w tych warstwach społecznych, które przechowywały' od wieków zwyczaje języka kulturalnego. Warstwami tymi było szlacheckie ziemiaństwo i miejska inteligencja. Dzisiaj inteligencja polska coraz bardziej zasila się ludźmi pochodzącymi z warstwy ludowej. Przynoszą oni z sobą nabyte w dzieciństwie przyzwyczajenia językowe. Pod ich wpływem język polski wykształcony ulega gwałtownemu napływowi dialektycznych zwyczajów językowych"²⁶⁹. Jak więc widać, ideałem poprawnego języka była w' latach 30. XX w. polszczyzna też „przedwojenna", ale - sprzed I wojny światowej, a polszczyznę okresu międzywojennego uznano za podlegającą zbyt gwałtownym zmianom i przeżywającą kryzys. Ale także przed I wojną światową, w końcu XIX w., widziano symptomy „psucia się" języka, zwłaszcza publicznego. Charakterystyczny jest pod tym względem już sam tytuł broszury, wydanej w r. 1881 przez Ludomira Szczer-bowicza-Wieczora: O skażeniu obecnem języka w prasie. Według jego poglądów „przy niezwykłym, może nawet nieco chorobliwym, nad miarę i potrzebę rozroście prasy periodycznej" naturalne jest to, że „utrwala i szerzy (ta prasa] skażenie języka pomiędzy mniej jeszcze od siebie przestrzegającym czystości mowy i zawsze jeszcze do słowa drukowanego wiele wagi przywiązującym ogółem"²⁷⁰. Podobnie oceniał polszczyznę prasy kilka lat wcześniej Aleksander Walicki: „Ono to bowiem [dziennikarstwo], krzewiąc najpotworniejsze w mowie dziwolągi, jest głównym źródłem powszechnego zgorszenia (...) kilkadziesiąt pism codziennie te same błędy bezustannie wam powtarza"²⁷¹. Tak więc według sądów purystów tradycjonalistycznych, dobry był zawsze język epoki poprzedniej, a współcześnie następuje jego „psucie”, „skażenie” i „upadek”.

Osoby, które prezentują puryzm tradycjonalistyczny. protestują przede wszystkim przeciwko wchodzeniu do normy językowej wyrazów i form wyra-

^ S. Szober. iVd straży języka. Warszawa 1937. s. 65.

S. Szober. Słownik ortoepiczny, Warszawa 1937. s. X.

^77,1 L Szczerbowicz-Wieczór. O skażeniu obecnem języka w prasie, Płock 1881. s. 48-49.

⁷⁷¹ A. Walicki, Błędy nasze w mowie i piśmie, ku szkodzie języka polskiego popełniane oraz pnmincjonalizmy. Warszawa 1876, s. IX-X.

130

PL ES3

8 18:38

Start

Itelix iLibrary Reader

Kultura języka polskie...

te Zrzuty ekranu

Picasa 3