Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 021747

Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne - Andrzej Markowski - iLibrary Reader

Limit wydruku: 0

Strona 10/293

A. UulMtU KutOmi )(ryta    fnUk ?4)il<llm>l    »W>MM 3W5

ISBN 1MH I4SJ* ». O hy WN PWN Jrt>S

0    rzeczywistości, a także na gromadzeniu i przechowywaniu tych informacji.

Język jest więc pośrednikiem w kontaktach międzyludzkich - od tych najbardziej intymnych, poprzez codzienne, prywatne i oficjalne, do najbardziej wysublimowanych - artystycznych i religijnych. Pełni zatem funkcję komunikatywną.

Za pomocą języka wyrażamy także swoje poglądy, sądy o wszystkim, a także uzewnętrzniamy stany wewnętrzne (emocjonalne) i uczucia⁴. Mówimy, że język pełni funkcję ekspresywną.

Język jest także narzędziem oddziaływania na innych, wpływania na ich zachowanie, przekonywania kogoś do czegoś, przekazywania innym osobom określonej wizji świata, pełni więc funkcję nakłaniającą (impresywną. perswazyjną). Za pomocą języka upowszechnia się wartości pozytywne i kształtuje się postawy oparte na prawdzie i poszanowaniu drugiego człowieka (choćby przez sposób zwracania się do niego, używanie określeń adekwatnych do sytuacji itd.). Ale językowe nakłanianie nie zawsze jest uczciwe. Za pomocą języka można także oszukiwać, świadomie wprowadzać innych w błąd, po to, żeby osiągnąć swoje cele. Język może więc być także narzędziem nieetycznym, narzędziem kłamstwa i manipulacji, a nic tylko, niestety, środkiem przekazywania prawdy.

Pewne teksty, wypowiedziane lub napisane przez odpowiednie osoby, w stosownej sytuacji, powodują powstanie nowego stanu rzeczywistości pozajęzyko-wej. Tak jest w wypadku składania przysięgi, przyrzeczenia czy prywatnej obietnicy (skoro powiedziałem Obiecujęr, to obietnica istnieje i powinienem ją spełnić), a także w obrzędach religijnych (np. w trakcie chrztu czy zawierania małżeństwa). Mówimy wówczas o funkcji stanowiącej (kreatywnej) języka. Za jej swoistą realizację należy też uznać tworzenie (kreowanie) świata przedstawionego w utworach literackich.

Za pomocą języka można też wzruszać, wywoływać odczucia estetyczne. Tekst można odebrać jako wzruszający, miły, ale także jako wywołujący uczucia zażenowania czy wstrętu. Tak dzieje się nie tylko wtedy, gdy słuchamy poezji czy prozy: piękno lub brzydotę można też wydobyć ze słów przemówienia, kazania, wykładu czy opisu dziennikarskiego, a także ze zwykłej, codziennej rozmowy. Teksty językowe pełnią więc także funkcję estetyczną.

Za pomocą języka możemy wreszcie mówić i pisać o samym języku (jak choćby w tym podręczniku), a także bawić się słowami, wykorzystując ich formę

1    znaczenie. Mówimy wówczas o metajęzykowej funkcji tekstów.

Język jest więc narzędziem pozwalającym zaspokajać różnorakie potrzeby

* Co prawda wicie osńb sądzi, że uczuć nie można precyzyjnie wyrazić słowami. Uczucie to to, co się czuje, nie jest więc inaczej wyraZalne: jedno przytulenie, jeden pocałunek wyrażą więcej niZ solenne zapewnienia o miłości. A jednak często chce się. zęby ten ktoś właśnie powiedział, te mnie kocha. Niech to wyrazi słowami. niech o tym nuświ.... czyli - niech użyje języka do wyrażenia swoich uczuć, bo skoro coś się powiedziało, to tak właśnie jest. Por. początek Rozmo\ty litycznej K I. Gałczyńskiego: Powiedz mi, fok mnie kiwhasz? Powiem. ■ Więc?"; por. też. fragment wiersza M. Pawlikowskie)-•Jasnoizewskiej Miłość: „[...] Przeaei mnie kochasz nad tycie? Sam mówiłeś przeszłego roku... .

Start Pt)

Jak zrobić zrzut ekran...

j? Itelix iLibrary Reader    jj& Kultura języka polskie... B Picasa 3    & Zrzuty ekranu