Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20095245

Teoria komunikowania masowego - Denis McQuail - iLibrary Reader

ET] & O’    O □    §& Limit wydruku: 10

Strona 31/575

Spis treści -Teoria komunikowania... o

S O 0 © &

Następna strona (Page Down)|

l> M<Quail. Troru* kommikomomo masourgo. \UutBWl 2007 ISBN 97X-XJ-OI-ISIJ3-M, C by W'N PWN 2007

EJ Przedmowa do polskiego wydania (Tomasz Goban-K/as) (15)

£] Przedmowa do piątego wydania Teorii komunikowania masowego (19)

63 CZĘŚĆ I ZAGADNIENIA WSTĘPNE (22)

0 Rozdział lWprowadzenie (22)

£3 1.1. Przedmiot naszego badania (23)

£3 1.2. Struktura książki (24)

£3 1.3. Problemy i zagadnienia komunikowania masowego (26)

£3 1.4. Orientacje badawcze (29)

£3 1.5. Jak korzystać z książki (30)

£3 1.6. Ograniczenia zakresu i perspektywy (30)

£3 1.7. Różne rodzaje teorii (33)

£3 1.8. Nauka o

komunikowaniu a badanie komunikowania masowego (35)

£3 1.9. Konkurencyjne tradycje analizy: strukturalis tyczna, behawioralna i kulturowa (39)

0 Literatura uzupełniająca (40)

® □ Rozdział 2 Narodziny mediów masowych (42)

63 CZĘŚĆ n TEORIE (66)

® Qj Rozdział 3 Pojęcia i modele komunikowania masowego (66)

0 Rozdział 4 Teoria mediów a teoria społeczna (92)

0    4.1. Media, społeczeństwo

i kultura - związki i konflikty (93)

Itelix iLibrary Reader

1.6. Ograniczenia zakresu i perspektywy 31

obserwowane, pomimo podobieństw technologicznych i tendencji do uniformizacji form, sposobów działania i treści przekazu organizacji medialnych. Niektóre historie instytucji mediów masowych prezentują je jako „zachodni wynalazek” rozprzestrzeniający się z Ameryki i Europy na resztę świata w procesie „modernizacji”. Istnieją jednak również inne ujęcia, a samo rozprzestrzenianie się mediów masowych nic sprawia wrażenia procesu jednokierunkowego czy z góry zdeterminowanego. Krótko mówiąc, proponowane ujęcie teorii z. konieczności ma „zachodnie” skrzywienie. Zaplecze teoretyczne zostało zaczerpnięte w znacznej mierze z anglojęzycznych źródeł zachodnich, zwłaszcza europejskich i północnoamerykańskich, z tych też regionów pochodzą na ogół dane przywoływane w celu przetestowania koncepcji. Nie znaczy to, że nie są one trafne w przypadku innych realiów, ale znaczy, że wnioski są wstępne i może pojawić się uzasadniona potrzeba sformułowania i przetestowania koncepcji konkurencyjnych.

Natura relacji między mediami a społeczeństwem zależy od uwarunkowań czasu i przestrzeni. Jak zauważyłem wcześniej, książka ta w gruncie rzeczy zajmuje się mediami i komunikowaniem masowym w nowoczesnych, wysoko rozwiniętych państwach narodowych, mających zwykle demokratyczne gospodarki wolnorynkowe włączone w szerszy międzynarodowy układ gospodarczych i politycznych stosunków wymiany. konkurencji oraz dominacji i konfliktu. Doświadczenie mediów masowych wygląda zapewne zupełnie inaczej w społeczeństwach „niezachodnich”, zwłaszcza

0    charakterze mniej indywidualistycznym, a bardziej wspólnotowym, mniej świeckim, a bardziej religijnym. Istnieją inne tradycje teorii i praktyki mediów, mimo że zachodnia teoria mediów stała się częścią hegcmonicznego, globalnego projektu medialnego. Różnice nic są tylko kwestią wyższego lub niższego poziomu rozwoju gospodarczego, w grę wchodzą również głębokie różnice kulturowe oraz zróżnicowania związane z długim doświadczeniem historycznym. Problem ma więc przyczyny głębsze niż tylko nieunikniony etnocentryzm autora, ponieważ w samej tradycji głównego nurtu naukowej tradycji socjologicznej leży zakorzenienie w myśli Zachodu. Alternatywne wobec nauk społecznych ujęcia proponowane przez aJtural studies są - acz z innych powodów - nie mniej zachodnie w swej naturze.

Badanie komunikowania masowego nie może uniknąć pytań o wartości oraz kwestii konfliktu społecznego i politycznego, mimo że jego celem jest przedstawienie „obiektywnego” obrazu teorii i danych empirycznych. W każdym społeczeństwie istnieją ukryte lub jawne napięcia i sprzeczności, które często rozciągają się na sferę międzynarodową. Media są z konieczności zaangażowane w te sporne obszary, jako producenci

1    dystrybutorzy znaczeń nadawanych zdarzeniom i kontekstom życia społecznego, zarówno prywatnego, jak i publicznego. Z niniejszych uwag wynika, że nie można oczekiwać, iż badanie komunikowania masowego dostarczy neutralnej teoretycznie i sprawdzonej naukowo wiedzy o „skutkach” lub znaczeniu czegoś, co jest ogromnie złożonym i intcrsubicktywnym zbiorem procesów. Z tych samych powodów często trudno sformułować teorie komunikowania masowego poddające się sprawdzianom empirycznym.

Nic dziwnego, że pole teorii mediów charakteryzuje się również szerokim zróż-l nicowaniem perspektyw. Można czasem wskazać różnicę w orientacjach badawczych

S? Teoria komunikowan...