Strona 2*1/575
Spis treści -Teoria komunikowania... o
l> M<Quail. Troru* kommikomomo masourgo. \UutBWl 2007 ISBN 97X-XJ-OI-ISIJ3-M, C by W'N PWN 2007
EJ Przedmowa do polskiego wydania (Tomasz Goban-K/as) (15)
£] Przedmowa do piątego wydania Teorii komunikowania masowego (19)
63 CZĘŚĆ I ZAGADNIENIA WSTĘPNE (22)
0 Rozdział lWprowadzenie (22)
£3 1.1. Przedmiot naszego badania (23)
£3 1.2. Struktura książki (24)
£3 1.3. Problemy i zagadnienia komunikowania masowego (26)
£3 1.4. Orientacje badawcze (29)
£3 1.5. Jak korzystać z książki (30)
£3 1.6. Ograniczenia zakresu i perspektywy (30)
£3 1.7. Różne rodzaje teorii (33)
£3 1.8. Nauka o
komunikowaniu a badanie komunikowania masowego (35)
£3 1.9. Konkurencyjne tradycje analizy: strukturalis tyczna, behawioralna i kulturowa (39)
0 Literatura uzupełniająca (40)
® □ Rozdział 2 Narodziny mediów masowych (42)
63 CZĘŚĆ n TEORIE (66)
® Qj Rozdział 3 Pojęcia i modele komunikowania masowego (66)
0 Rozdział 4 Teoria mediów a teoria społeczna (92)
0 4.1. Media, społeczeństwo
i kultura - związki i konflikty (93)
24 Rozdział 1. Wprowadzenie
również wartość gospodarcza mediów, coraz większe i coraz bardziej umiędzynarodowione korporacje medialne zdominowały rynek mediów, zwiększając swoje wpływy za pośrednictwem sportu, przemysłu turystycznego, rozrywkowego, spożywczego i odzieżowego, z telekomunikacją i innymi sektorami gospodarki opartymi na informacji łącznie.
Jeśli wziąć pod uwagę te przemiany, trudno się dziwić, żc media masowe stały się również, przedmiotem coraz większego zainteresowania i dociekliwości opinii publicznej. nawet jeśli nic poddano ich bardziej rygorystycznej regulacji. Ich znaczenie dla wielu grup interesu jest zbyt wielkie, by je lekceważyć. Z tego samego powodu media masowe coraz częściej bywają przedmiotem badań, programów edukacyjnych, analiz i teorii. Niniejsza książka ma dać przegląd refleksji dotyczącej mediów, uwzględniający wieloaspektowość tego zjawiska, lecz koncentrujący się przede wszystkim na wątkach i zagadnieniach przedstawionych w poniższym podsumowaniu.
Treść książki dzieli się na dwadzieścia rozdziałów, pogrupowanych w ośmiu częściach. Część I aZagadnienia wstępne, stanowiąca merytoryczną partię książki, zawiera podstawowe i bardziej ogólne wiadomości na temat komunikowania masowego, ze szczególnym uwzględnieniem różnych związków istniejących między mediami a życiem społecznym i kulturalnym. Część tę rozpoczyna krótki rys historyczny narodzin mediów masowych, potem następuje przegląd alternatywntych orientacji badawczych w badaniu mediów masowych i społeczeństwa. Różnice wynikają ze zmiennych punktów widzenia, różnorodności tematyki oraz zróżnicowania sposobów definiowania zagadnień i problemów badawczych w zależności od wartości przyjmowanych przez obserwatora. Przedmiotu tego rodzaju nie można po prostu badać „obiektywnie” za pomocą jednolitego zbioru metod.
Istnieje wiele różnych rodzajów teorii, co wyjaśniam dalej w tym rozdziale. Najogólniej jednak rzecz ujmując, teoria jest to sąd ogólny, oparty na obserwacji i logicz-nej argumentacji, który stwierdza istnienie zależności między obserwowanymi zjawiskami i stanowi próbę albo wyjaśnienia tej zależności, albo jej przewidywania, na tyle. na ile jest to możliwe. Głównym celem teorii jest zrozumienie obserwowanej rzeczywistości i ukierunkowanie gromadzenia i oceny obserwacji. Pojęcie jest kluczowym terminem teorii, który podsumowuje jakiś istotny aspekt badanego zagadnienia i może być wykorzystany w procesie zbierania i interpretacji danych (zob. rozdział 3). Pojęcie wymaga dokładnej definicji. Model jest selektywną prezentacją, w formie werbalnej lub graficznej, pewnego as|>ektu dynamicznego procesu komunikowania. Model może również opisywać relację przestrzenną i czasową między elementami procesu.
W części II,zatytułowanej Teorie, oddzielnie zajmuję się „społeczeństwem” i, turą”, choć podział ten jest sztuczny, jako że jedno nie może istnieć bez drugi Zgodnie z przyjętą konwencją „społeczeństwo” odnosi się przede wszystkim do w kiego rodzaju stosunków społecznych, począwszy od stosunków władzy i panowania