Strona 80/575
Spis treści -Teoria komunikowania... o
masowych (42)
a 2.1. Od początku do mediów masowych (43)
0 2.2. Media drukowane -książka i bib Ho teka (44)
i® □ 2.3. Media drukowane -gazeta (47)
0 2.4. Inne media drukowane (50)
0 2.5. Film jako medium masowe (50)
a 2.6. Radio i telewizja (53)
a 2.7. Muzyka
fonograficzna (55)
i® □ 2.8. Rewolucja
komunikacyjna - media nowe wobec starych (57)
0 03 2.9. Zróżnicowanie mediów (59)
a 2.9.1. Wolność a kontrola (60)
3 2.9.2. Wymiary użycia i odbioru (62)
0 Podsumowanie (64)
0 Literatura uzupełniająca (64)
0 CZĘŚĆ n TEORIE (66)
® Qj Rozdział 3 Pojęcia i modele komunikowania masowego (66)
© □ Rozdział 4 Teoria mediów a teoria społeczna (92)
© □ Rozdział 5 Komunikowanie masowe a kultura (124)
© O Rozdział 6 Nowe media -nowa teoria? (148)
© □ Rozdział 7 Normatywna społeczna teoria mediów (174)
0 CZĘŚĆ m STRUKTURY (200)
© O Rozdział 8 Struktura i
produkt mediów - zasady i odpowiedzialność (200)
© Qj Rozdział 9 Ekonomia i
l> rema monwego. SVjnrjw« 2007
ISBN ‘*?X-K5-01-ISI53-M1 C by WN PWN 2007
80 Rozdział 3. Pojęcia i modele komunikowania masowego
Drugi element teoretyczny, który wywarł wpływ na paradygmat dominujący w badaniach mediów, pochodził z teorii informacji stworzonej przez Claudc'a Shan-nona i Warrena \Veavera (1919), a dotyczącej technicznej sprawności różnych kanałów komunikacyjnych w przenoszeniu informacji. Stworzyli oni model analizy transmisji informacji, który przedstawiał komunikowanie jako proces sekwencyjny. Proces ten rozpoczyna się od źródła dokonującego wyboru komunikatu, który następnie jest przekazywany w formie sygnału za pośrednictwem kanału komunikacyjnego do odbiornika, który przetwarza sygnał z powrotem w komunikat kierowany do odbiorcy. Model ten został pomyślany w taki sposób, by zdać sprawę z różnic między komunikatami wysyłanymi a odbieranymi, które mogły wynikać z zakłóceń i szumów w kanałach komunikacyjnych. Ten model „transmisji" nie dotyczył bezpośrednio komunikowania masowego, stal się jednak popularny jako elastyczny sposób u jęcia wielu ludzkich procesów komunikacyjnych, zwłaszcza w zakresie skutków transmisji przekazu.
Trzecim filarem tego paradygmatu są osiągnięcia metodologiczne z połowy XX wieku. Postęp w „pomiarach mentalności” (szczególnie postaw indywidualnych i innych cech) w połączeniu z rozwojem analizy statystycznej zdawał się oferować nowe, wydajne narzędzia tworzenia uogólnionej, rzetelnej wiedzy o ukrytych dotąd przed nami procesach i stanach. Wydawało się, że metody te mogą odpowiedzieć na pytania o wpływ oddziaływania mediów masowych i ich skuteczność w zakresie perswazji i modyfikowania postaw. Ponadto dodatkowym wkładem w paradygmat był duży dorobek „behawioryzmu”, zwłaszcza zaś metody eksperymentalnej w psychologii, często oparty na jakiejś wersji teorii bodźca i reakcji. Zmiany te doskonale odpowiadały wymaganiom modelu transmisji.
3.7.2. Inklinacja paradygmatu do badania skutków oddziaływania
mediów i problemów społecznych
Według Everetta M. Rogcrsa (1986: 7) model transmisji „był najważniejszym punktem zwrotnym w dziejach nauki o komunikowaniu" i „w dziesięcioleciach, które nadeszły po roku 1949, doprowadził on badaczy komunikowania do przyjęcia linearnej, zorientowanej na skutki koncepcji komunikowania międzyludzkiego”. Rogers (1986: 88) zauważa również, że skutkiem tego było wprowadzenie badaczy komunikowania w „intelektualny ślepy zaułek koncentrowania uwagi przede wszystkim na skutkach komunikowania, zwłaszcza komunikowania masowego”. Rogers i inni od dawna już świadomi byli słabości tego modelu, a nowsza refleksja nad badaniem komunikowania często przybierała formę sporu z tym modelem. Niemniej podejście linearne i przyczynowe odpowiadało na wiele wciąż aktualnych oczekiwań wobec badań komunikowania, zwłaszcza ze strony tych, którzy postrzegają komunikowanie przede wszystkim jako skuteczne narzędzie docierania z przekazem do wielu ludzi, niezależnie od tego, czy jest to reklama, propaganda, czy informacja publiczna.
Fakt, żc komunikowanie zwykle wygląda zupełnie inaczej z punktu widz< odbiorcy, został dostrzeżony dopiero po dłuższym czasie. Podstawy teoretyczne zu nie innego modelu komunikowania (masowego) były od stosunkowo cławna zawarte