stolarstwo7

ICO

czone z sobą cargą w nie wczopowaną, dwie inne zaś cargi osadzone są w tychże nogach prostopadle do pierwszej, i mają w sobie od strony wewnętrznćj wyrobiony wpust, w jaskółczy ogon zacięty. Druga część podstawy składa się także z dwóch nóg, zupełnie tak jak poprzednie zrobionych i cargą złączonych, lecz cokolwiek bliżej siebie stojących, w ten sposób, aby boczne cargi, prostopadle do pierwszej w nogach utkwione, mogły się szczelnie suwać pomiędzy bocznemi cargami pierwszej części podstawy, za pomocą wyskakujących na ich zewnętrznych ścianach wypustów czyli listewek w jaskółczy ogon zaciętych, pasujących szczelnie w takież wyżłobienia w cargach częścfpierwszej wyrobione, o których wyżej wspominaliśmy. Prócz tego, cargi boczne drugiej części podstawy połączone są z sobą czwartą cargą do nich prosto-y padłą, tworzącą wraz z trzema poprzedniemi prostokąt, która podparta jest w środku swej długości piątą nogą, przez zwidło-wanie z nią połączoną, i zupełnie do czterech poprzednich podobną. Dla przeszkodzenia zupełnemu rozsunięciu się carg bocznych, przez ćoby pierwsza część podstawy, tylko na dwóch nogach wsparta, upadla, na wyskakujących wpustach carg bocznych części węższej, w blizkości ich końca, osadzone są żelazne czopy, które suwają się w wyżłobieniach na dnie pierwszego wpustu, w cargach bocznycli części szerszej wyrobionych. Wyżłobienia te nie dochodzą do końca tych carg, lecz zamknięte są na kilka cali od tegoż końca drzewem pełnem, o które się" powyższe żelazne czopy opierają, i tym sposobem zupełnemu rozsunięciu się carg zapobiegają. Fig. 134 a przedstawia przecięcie suwających się carg czyli tak nazwanych kulis (fr. covMsse), na którem widać także sposób osadzenia żelaznego czopa, o którym wyżej mówiliśmy.

Blat stołów tego rodzaju składa się z dwóch półkolistych części, złączonych z sobą na pojedyncze czopy lub na wpust w kierunku średnicy, lecz nic sklejonych, gdyż po rozsunięciu podstawy połówki te rozdzielają się, a przestrzeń między niemi zakrywa się innemi blatami prostokątnemi, zwykle z drzewa pospolitego zrobionemi, także na czopy lub na wpust z sobą ztączonemi i wspierającemi się na cargach rozsuwanych. Liczba i szerokość tych dodatkowych blatów, zależy od mniejszego lub większego rozsunięcia podstawy. Stół przez nas opisany, zwykle ma najwięcej do 5 stóp szerokości, a do 8 stóp długości po rozsunięciu; lecz tym samym sposobem można zrobić stół, który po rozsunięciu mieć będzie do 20 i więcćj stóp długości. Potrzeba tylko powiększyć liczbę carg wysuwanych czyli kulis, które w każdym razie muszą być dość krótkie, aby się pod stół zmieścić mogły, i dlatego zwykle daje się ich po kilka, zwykle po siedm z każdej stro-

ny, zamiast po dwie, jak to wyżej widzieliśmy. Cargi te czyli kulisy, tern się różnią od powyżej opisanych, że prócz dwóch zewnętrznych , każda z nich ma. na sobie z jednej *• strony wyrobiony w jaskółczy ogon zacięty wpust (nut), z drugićj zaś strony takiż wypust czyli wy-

Bskakującą listewkę (feder). Fig,. 134 b przedstawia ^} przecięcie tego rodzaju kulis.

Dla zyskania więcćj miejsca między cargami, często wpusty wyrobione są na nich z jednej strony stołu od wewnątrz, z drugiej zaś strony od zewnątrz. Kulisy te robią się zwykle z drzewa dębowego, lub z innego twardego gatunku, a niekiedy nawet i z żelaza (fr. dtringles en jer). Gdy stół jest bardzo długi, wtedy dla zabczTńeczenk blatu od wygięcia się, zamiast jednej nogi środkowej, potrzeba podstawiać pb kilka par takicbże nóg pod rozciągnięte kulisy. ■_

Cały ten przyrząd nareszcie zakrywa się gęzed okiem za pomocą okrągłej cargi, wyrobionej z drzewa takmgo jak półokrągłe połówki blatu, także z dwóch połów składającej się -i pod blatem przyklejonej.

2. Stoły salonowe (fr. table du milieu), okrągłe lub podłużne , wspierają się zwykle na jednej nodze, osadzonej w podstawie rozszerzonej, najrozmaitszego kształtu, i utrzymującej blat drewniany lub marmurowy.

3. Stoliki do kart.—Stoliki do kart, z niemiecka szpil-tiszami nazywane (n. spieliisch), robione są u nas zwykle z blatem składanym i obracającym się pod kątem prostym (fr. iables de jeu plicwles et lournants), w ten sposób, że po złożeniu zajmuje on o połowę mniej miejsca, niż w stanie rozłożonym. Stoły tego rodzaju, wynalezione we Francyi, opisane były po raz pierwszy przez p. Leuormard w AnnaCes des arts ei manujactures, wychodzących w Paryżu, i od tego czasu bardzo się rozpowszechniły. Podstawa ich o czterech nogach jest złożoną jak zwykle, z tą różnicą, że między cargami zasunięte jest na wpust dno, które wraz z niemi tworzy skrzynkę na schowanie różnych drobnych przedmiotów do gry służących, przez blat zakrywaną. Gdy blat jest rozłożony, dwie jego połowy spoczywają na cargach podstawy, która powinna być tak długa, jak dwa razy wzięta szerokość połowy blatu. Jedna z tych połów umocowaną jest do podstawy na ruchomym sworzniu, przez co blat może się obracać, i zajmować położenie prostopadłe lub równoległe do dłuższej cargi podstawy. W pierwszym razie, dla pokrycia skrzynki między cargami blat musi być rozłożony, w drugim zaś razie rozkładać go nie potrzeba.

Jedyną trudność przy robocie tego rodzaju stolików, stanowi znalezienie właściwego punktu, około którego blat ma się obra-

Slolnrstwo.    X