Str 105

Możemy więc przekształcić równanie do postaci

2g

(1+0 = H + a

^Jo ₊ Po

2g

=

z H_Q oznaczyliśmy sumę wzniesienia zwierciadła wody, wysokości pręd-ści dopływowej i różnicy wysokości ciśnień. Jest to więc całkowita wyso-ć energii wywołująca prędkość u w otworze.

Prędkość wypływu jest równa

u =

1

N i ⁺ c

_v 2 g H₀ = <p_v2g H₀.

Współczynnik (p, nazywany współczynnikiem prędkości, wyraża zmniejszenie rrędkości wywołane stratą lokalną.

Wydatek otworu Q równy jest iloczynowi prędkości u i rzeczywistego przekroju wypływającego strumienia F_s. Przekrój ten jest mniejszy od przekroju otworu. Wynika to ze zjawiska dławienia    ₍

i kontrakcji), któremu ulega wypływający strumień. Strugi cieczy dopływają do otworu z różnych kierunków; również wzdłuż ścian zbiornika. Ponieważ cząstki cieczy nie mogą załamywać swoich torów, za otworem musi oastąpić przewężenie strumienia (rys. 7.2).

Stosunek przekroju zwężonego strumienia F do przekroju otworu F nazywamy współczyn-nikiem dławienia

\ \ i - / \ \: /

ZZZ2h\'!>«CZZZZ

tlił /

Rys. 7.2

a =

Tak więc, wypływ z małego otworu niezatopionego wyraża się wzorem

Q = cc (p Fy2gH₀ = \iF₎f2gH₀.

Iloczyn obu omówionych współczynników nazywamy współczynnikiem vaydatku p. Jego wartość wyznaczamy doświadczalnie. Zależy ona od kształtu : tworu, jego położenia względem ścian, jakości krawędzi i zagłębienia. Dokładne wartości p znaleźć można w tablicach i podręcznikach hydrauliki. Orientacyjnie przyjmować można wartość p = 0,6.

Przypomnijmy, że

H_n

Pp ~P

2g Y

105