str 016 017

łzami w oczach, patrząc na ukochanego syna, kreśliła w powietrzu znak krzyża.

Wyszedł z jej pokoju pełen zadumy i wdzięczny losowi, że dał mu taką matkę — Polkę — pełną miłości dla kraju i zrozumienia dla młodzieńczej natury syna.

Zaopatrzony w żywność opuścił dom rodzicielski. Dotarł pod Jarosław do swych kuzynów, którzy skontaktowali go z -komitetem ekspediującym ochotników na Węgry. Po kilku dniach przeszedł wraz z przewodnikiem — góralem za granicę i znalazł się na ziemi węgierskiej.

Ze wsi Smolnik dostał się, dzięki pomocy Węgrów, do Humiennego, stamtąd do Miszkolca, gdzie formował się trzeci szwadron 1 pułku czerwonych ułanów pod dowództwem porucznika Karola Żmigrodzkiego.

Dla Karola Kality rozpoczynał się nowy rozdział w jego krótkim jeszcze życiu. A były to na Węgrzech, jak i 'w innych krajach Europy, znamienne czasy Wiosny Ludów.

Rewolucja roku 1848 wiązała swe nadzieje z imieniem Ludwika Kossutha. Był on mężczyzną o ujmującej wymowie, obdarzony talentem wzruszania słuchaczy zarówno dzięki krasomówczym porywom, jak i całkowitemu oddaniu wielkiej sprawie wyzwolenia. Wzrostu średniego,¹ kształtnej postaci, o ciemnym zawiesistym wąsie i wymownych smolistych oczach, słuchany był na posiedzeniach węgierskiego sejmu i na wiecach mieszczańskich czy chłopskich jak zwiastun niechybnej przemiany; głos ludowego trybuna czarował niekłamaną szczerości ą i siłą wiary, wskazując ludowi węgierskiemu i innym ludom drogę walki, bohaterstwa, poświęceń i ostatecznego triumfu.

Natchnieniem Kossutha byl poryw młodzieży warszawskiej w 1830 roku. Kiedy podchorążowie uderzyli w noc listopadową na Belweder, młody adwokat węgierski doznał .piorunującego wrażenia. Do tego cza.su politycznie bierny, społecznie zaś obojętny uwierzył, że i Węgry mogą być uratowane przez działania śmiałe i rewolucyjne. Klęską powstania listopadowego nie zraził się. 'Pierwszym jego krokiem stało się tajne litograficzne ipisrno „Sejm”, zdające sprawę ze wszystkich Obrad sejmowych w Budapeszcie. Kossuth rozsyłał swoje pismo do wszystkich komitetów i w ten sposób zjednoczył opozycję. Był aresztowany, a po dwuletnim pobycie w więzieniu założył przy pomocy pisma „Pesti Hirlap” stronnictwo demokratyczne i z jego to ramienia wiszedl do Izby, by w słynnym płomiennym przemówieniu podnieść Węgry, wstrząsnąć całym państwem austriackim

1    nadwerężyć osławiony system metternichow-ski, opierający wszechwładzę Wiednia na zasadzie siania niezgody między ludami monarchii naddunajskiej.

Szlachta była przeciwna Kossuthowi, uważała jego program za krzywdzący dla niej,

2    — Karol Kalita

17