str 042 043

-W okresie panowania Kazimierza Wielkiego nadal trwa, zapoczątkowany \jeszcze w poprzednich stuleciach, proces rozwoju starych, już istniejących miast i powstawanie nowych. Gdy dzisiaj przeglądamy „metryki narodzin” miast polskich, okazuje się, że wiele z nich wzięło swój początek właśnie w wieku XIV. Jeszcze więcej napotykamy takich, które swój najpiękniejszy rozwój zawdzięczają władcy. Kazimierz Wielki, udzielając zezwoleń na zakładanie nowych miast, uważnie śledził ich rozwój, nadając im wiele swobód i przywilejów.

Wieś produkująca teraz coraz więcej zboża, mleka, mięsa, skór itp. mogła wywozić swoje płody do miasta. Źródłem utrzymania mieszczan była sprzedaż przedmiotów codziennego użytku, które wytwarzali, jak: buty, odzież, broń, narzędzia i inne. Rozwijało się rzemiosło. Wieś zaś korzystała z wytworów ich rąk, m. in. w postaci coraz doskonalszych narzędzi do uprawy ziemi. Dokonywał się proces podziału pracy między miastem i wsią. Równocześnie handel rozwijał się nie tylko między odległymi miastami, ziemiami, ale i z zagranicą.

Król Kazimierz Wielki popierał te wszystkie przemiany. Otaczał opieką kupców swoich miast, zapewniając bezpieczeństwo na drogach. W umowach z innymi władcami domagał się swobody poruszania po obcym terytorium dla karawan kupców z Polski. Gdy zaistniała potrzeba, nie zawahał się zamknąć granic dla kupców obcych, by zlikwidować niebezpieczną konkurencję.

Rezultatem tych pociągnięć gospodarczych był wzrost bogactwa zarówno wsi, jak też miast. I to był cel, do którego uparcie dążył król Kazimierz. Bogacili się też feudałowie. Ogólny wzrost zasobów finansowych kraju został przez króla umiejętnie wykorzystany przy podnoszeniu stanu bezpieczeństwa państwowego.

Z innych zjawisk godnych odnotowania trzeba jeszcze wspomnieć uporządkowanie przez Kazimierza Wielkiego systemu finansowego; w tym celu wprowadził pełnowartościowe pieniądze. Określając prawnie źródła dochodów skarbu państwa, władca otrzymał do ręki ważny atut przy podejmowaniu decyzji, np. budowania obiektów obronnych.

Wspomniane procesy rozwoju ekonomicznego Polski niosły ze sobą szereg dodatkowych zjawisk, jak chociażby wzrost liczby ludności, krystalizowanie się jednolitego społeczeństwa państwa polskiego, wzrost świadomości narodowej itp. Ważnym elementem tych przemian stała się kodyfikacja prawa przeprowadzona w połowie wieku, w postaci tzw. Statutów Wiślicko-Piotrkowskich. Dodać wreszcie musimy, że w miarę upływu czasu wzrastała rola i znaczenie władzy monarszej. Opozycja, która

43