str 072 073

najznakomitszych osiągnięć europejskiej sztuki budownictwa obronnego. Długo oprowadzał wielki mistrz swojego gościa po murach, basztach, ogromnych krużgankach. Pokazywał fosy i mosty zwodzone, doskonale rozmieszczone strzelnice.

Kazimierz w efekcie tej swoistej „lustracji” zrozumiał, że czas rozprawy z Zakonem musi, niestety, zostać odłożony na dalsze lata, potęga wroga była bowiem zbyt wielka. Król okazał się w tym wypadku politykiem roztropnym i rozważnym, pokój z Krzyżakami został utrzymany. Polska tymczasem gromadziła siły, gdyż zdawano sobie sprawę, że rozprawa z Zakonem, chociaż odłożona, musi w przyszłości nastąpić.

O DAWNE DZIEDZICTWO PIASTÓW

Kazimierz starał się umiejętnie godzić posunięcia dyplomatyczne z bardziej energicznymi działaniami zbrojnymi. Niejako w testamencie ojca otrzymał zadanie odzyskania ziem, które dawniej należały do Polski, a po rozbiciu dzielnicowym nie wróciły w jej granice, jak np. Pomorze Gdańskie, Kujawy, ziemia dobrzyńska, zagarnięte przez Zakon Krzyżacki.

Rozejm, jaki zawarł jeszcze Łokietek z Krzyżakami tuż przed śmiercią, był wielokrotnie przedłużany, a od 1343 roku obowiązywał pokój kaliski. Na mocy jego postanowień Polska odzyskała Kujawy oraz ziemię dobrzyńską. Reszta utraconych w XIII i początkach XIV wieku terenów pozostała nadal w rękach Zakonu, a Kazimierz Wielki zdając sobie sprawę z potęgi krzyżackiej nie mógł podjąć z nią walki.

Dostrzegał to również Jan Długosz, który pisał, że unikanie walki na północy wynikało z chęci zapewnienia krajowi chwilowego od-

73