Top 56 bmp

1. FORSOWNY TRENING POZASZKOLNY

Mimo istnienia wymienionych oporów, historia zna wychowawców zdecydowanie przyspieszających rozwój zdolności dzieci i kształtujących zarazem energicznie inne cechy osobowości twórczej. Wychowawców takich jest znacznie więcej, niż dotąd sądzono. Psychologowie zwrócili ostatnio uwagę na fakt, iż występują oni z reguły w najbliższym otoczeniu... „cudownych dzieci”. Po pierwszej fascynacji wrodzonymi talentami owych dzieci coraz częściej podkreśla się zadziwiającą zbieżność fenomenu cudownego dziecka z wyjątkowo korzystnymi warunkami wychowawczymi oraz intensywnym i wczesnym kształceniem. Fakty „ te harmonizują z teorią rozwoju osobowości poprzez uczenie się. Autorem szczególnie wnikliwej analizy wzmiankowanych faktów jest S. L. Pressey, który, nie negując roli wrodzonych predyspozycji, podważa słuszność sprowadzania do nich zjawisk talentu i genialności¹. Przestudiował on i porównał dzieciństwo wielu wybitnych muzyków i ... sportowców, którzy już w dzieciństwie wsławili się nadzwyczajnymi sukcesami,    .

To niecodzienne zestawienie wiąże się z próbą wykazania ogólnego związku między wczesną wybitnością (zarówno w dziedzinie sprawności umysłowej, jak i fizycznej) a splotem wyjątkowo korzystnych warunków rozwoju. Jak wiadomo, Chopin zaczął dawać koncerty poblicznie mając 8 lat, Liszt — gdy miał lat 9, Verdi —- 10, Przykładów takich jest wiele. Mozart mając 4 lata zaczął komponować, Mendelssohn debiutował w tej dziedzinie w wieku 9 lat, a Debussy —1.1 łat. Jeśli zaś chodzi o nadzwyczajne talenty sportowe to B. Jones został mistrzem USA w golfie mając 14 lat, dziesięcioletnia Sonja Henie zdobyła mistrzostwo Norwegii w jeździe figurowej na łyżwach, a w wieku 15 lat — uzyskała mistrzostwo świata, M. Connołly zdobyła mistrzostwo w tenisie mając 16 lat itd.

S. ,L. Pressey twierdzi, iż badania nad karierą wcześnie dojrzałych geniuszów muzycznych i talentów sportowych wskazują na częste występowanie następujących wspólnych czynników, sprzyjających rozwojowi i osiągnięciom:

1. Świetne warunki zewnętrzne do wc zesneg o ćwiczenia i rozwoju zdolności (uprawiania muzyki lub sportu) oraz zachęta do uprawiania danej działalności ze strony otoczenia) (Mozart był synem muzyka,

__ * ^

¹ S. L. Pressey: Concerning the Naturę and Nurture oj Genius. „The Scientific Monthly", 1955, nr 3.

ćwiczył ze starszą siostrą w atmosferze zachęty i aprobaty ze strony rodziny oraz jej przyjaciół; mistrz golfa B. Jones mieszkał w sąsiedztwie kursów gry w golfa, bardzo wcześnie otrzymał mały kij golfowy i zaczął grać za przykładem ojca).

2.    Zazwyczaj systematyczna nauka danej działalności rozpoczynała się wcześnie i była kontynuowana pod kierunkiem pierwszorzędnego ' indywidualnego nauczyciela.^(Ojciec Mozarta od początku dążył do zrobienia z syna wybitnego muzyka; młodzieńcze gwiazdy sportowe zwykle miały od początku świetnych trenerów).

3.    Obiektywne warunki do częstego i stałego ćwiczenia oraz czynienia postępów na miarę wzrastających możliwości. (Mozart miał możność ćwiczyć na kilku instrumentach itd.; M, Conolly od 11 roku życia trenowała tenis przynajmniej 3 godziny dziennie, a klimat południowej Kalifornii pozwalał na ćwiczenia przez okrągły rok bez przerwy).

4.    Ścisłe koneksje ze środowiskiem ludzi uprawiających dany rodzaj działalności, co przyczynia się do rozwoju wszystkich wchodzących w grę umiejętności i zdolności oraz prowadzi do zawierania nowych, pobudzających znajomości.

5.    Dzięki licznym okazjom do doskonalenia się i wyróżniania na miarę swych rosnących możliwości, dzieci, o których mowa, odnoszą wiele sukcesów i są przez nie (oraz uznanie otoczenia) pobudzane do kontynuacji obranej drogi. Podobnie jak częste niepowodzenia mogą osłabiać jednostkę, częste sukpesy — twierdzi Pressey — zwiększają wysiłek, wzmagają energię, sprawiają, że-nowe.próby osiągnięć są pełne wigoru, bardziej trafnę i zintegrowane, co przynosi rozwój sprawności¹.

Teza główna Presseya, podsumowująca przytoczone wywody, sprowadza się do wniosku, iż genialna lub wysoce utalentowana jednostka nie jest produktem dziedziczności, lecz powstaje w rezultacie połączenia niepospolitych zdolności wrodzonych^{2 3} ze splotem szczególnie korzystnych Warunków. zewnętrznych, stymulujących rozwój. Wynika z tego ważny i akcentowany mocno przez Presseya wniosek: poglądy natywistów, traktujących talent jako dar wrodzony, prowadzą do. lekceważenia energicznej sty-

117

1

Pressey wysuwa godną, uwagi tezę, że owo „wspomaganie” jednostki przez sukcesy jest

2

zagadnieniem równie ważnym jak szeroko badane zjawisko frustracji, a jego systematyczne badanie może się okazać tak samo pożyteczne.

3

Zgodnie z tym co mówimy dalej na s. 122 słuszniej jest mówić nie o wrodzonych zdolnościach, lecz o wrodzonych zadatkach zdolności.